بوقلمون
پرورش بوقلمون بخصوص بصورت واحدهای کوچک يکی از سرگرم کننده ترين کارها در امر پرورش طيور است . بوقلمون را بسادگی ميتوان در واحد های کوچک پرورش داد. بشرطی که امکانات و شرايط لازم برای اين پرنده جالب تامين شود . عليرغم جاذبه ای که پرورش بوقلمون دارد طبيعت خاص اين پرنده دشواری هائی در کار بوجودمياورد که خود خالی از لطف و جذابيت نيست.
بوقلمون نسبت به بعضی بیماریها بیش از سایر انواع طیور حساس است و بهتر آنست که پرورش بوقلمون همیشه جدا از پرورش سایر انواع طیور انجام شود .
تاکید میشود نگهداری بوقلمون با سایر پرندگان کار صحیحی نیست و همچنین نگهداری بوقلمون های با سنین متفاوت با یکدیگر نیز کاری نادرست میباشد . حتی بوقلمون ها را در جائی باید نگهداری کرد که لا اقل تا سه ماه اخیر طیوری در آن نگهداری نشده باشد . زمینی که قبلا چرا گاه طیور دیگر و حتی دسته ای دیگر از بوقلمون ها بوده است که از سابقه بهداشتی آنها اطلاعی در دست نیست نباید برای پرورش بوقلمون بکار رود مگر آنکه لا اقل یک سال از آخرین بار نگهداری این حیوانات در ان گذشته باشد . این اقدامات احتیاطی برای حفظ بوقلمون از بیماریهای واگیر ضروری است(در امر پرورش صنعتی این احتیاط ضروری و اجباری است).
قبل از اقدام به پرورش بوقلمون باید بدانیم که جوجه یک روزه بوقلمون بسیار گران تر از جوجه یک روزه سایر انواع طیور بخصوص مرغ میباشد و ضمناً بوقلمون بیشتر از مرغ دان میخورد و یک بوقلمون گوشتی را در سن 5 تا 6 ماهگی میتوان به بازار عرضه کرد .
در واحدهای کوچک پرورش بوقلمون علیرغم گران تمام شدن دان این حسن وجود دارد که هزینه نیروی کار و سود سرمایه و استهلاک و.... رقم مهمی را تشکیل نمیدهد .
(تاریخچه پیدایش بوقلمون) :
نخستین بار بوقلمون در مکزیک توسط جهان گردان اروپايی مشاهده شد و آنرا با خود به اروپا بردند پس از آن تا سال 1500 میلادی در ایتالیا فرانسه و انگلستان بوقلمون پرورش داده میشد با کشف آمریکا مهاجران به خوبی با این پرنده و مزه آن آشنائی داشتند لذا به سرعت پرورش و مصرف بوقلمون در آمریکا گسترش یافت به طوری که هم اکنون ایالات متحده و اتحادیه از اروپا به ترتیب اولین و دومین تولید کننده و نیز مصرف کننده گوشت بوقلمون در دنیا میباشند در ایران نیز تا پیش از دوره صفویه بوقلمون یافت نمیشد اولین بار ارامنه ای که برای تجارت از ایران به اروپا رفتند بوقلمون اهلی را به ایران آوردند و آن را به شاه عباس تقدیم کردند چون شاه خیلی خوشش آمد دستور داد تا تخم بوقلمون را در خانه های ارامنه تقسیم کنند زیرا آنها بهتر از جوجه ها مراقبت میکردند در عوض میبایست سالی یک عدد بوقلمون به شاه تقدیم میکردند . ارامنه چون دیدند قبول پرورش بوقلمون ماند پرورش خروس اخته (که بیشتر به پرورش و تکثیر آن پرداخته بودند )برای آنها مالیات جدیدی خواهد داشت لذا در پرورش آن مسامحه کردند و بدین ترتیب مقدار زیادی از آنها تلف شدند . پیشرفت علوم ژنتیک ,تغذیه و مدیریت و تاثیر آنها بر پرورش بوقلمون سبب شد تا پرورش بوقلمون از حالت سنتی خارج شده جدیدی از بوقلمون های صنعتی بو جود آید که گوشت آن حاوی پروتئین زیاد و چربی و کلسترول کمی میباشد.
بوقلمون را میتوان در کره ماه نیز صرف کرد وقتی که آرمسترانگ و آلدرین دو فضانورد آمریکایی بر روی کره ماه پا گذارند اولین غذائی که در آنجا خوردند گوشت سوخاری بوقلمون بود .
مقدمه ای بر بوقلمون
منشع اصلی بوقلمون از آمريكاي لاتین و مكزيك بوده و در حال حاضر نیز بوقلمونهاي وحشی كه قادر به پرواز هستند در مناطق جنگلی وجود دارند . اصلاح نژاد بوقلمون از چندین دهه گذشته در کشورهای صاحب نام صورت گرفته و در حال حاضر به اسامی تجاری مختلفی در نقاط مختلف دنیا عرضه میگردد كه هر کدام دارای خصوصیات جداگانه میباشد و عموما به سه دسته متوسط ،نیم سنگین و سنگین تقسیم میشوند .
پرورش بوقلمونهاي گوشتی و رسانيدن به وزن ایده ال در زمان مقرر مستلزم ارائه مدیریت صحیح،جیره بالانس شده از حیث سطح انرژی و پروتئین و مکمل های ویتامین و معدنی متناسب با سن پرنده میباشد .
(بوقلمون در طبقه بندی حیوانات):
بوقلمون در طبقه بندی حیوانات از خانواده مله اگرینه (melegrine )و جنس مله اگریس ( meleagrinae ) میباشد در این جنس سه گونه وجود دارد که عبارتند از مکزیکی آمریکایی و هندو راسی دو گونه اول اجداد بوقلمون های فعلی بوده ولی گونه سوم هنوز به صورت وحشی باقیمانده است .
بوقلمون از کشور مکزیک به تمام جهان راه یافته در حالی که از نام آن اینگونه به نظر میرسد که منشا آن کشور ترکیه ( turkey ) است .
(اندام شناسی) :
بوقلمون پرنده ایست که دارای جثه ای نسبتا درشت میباشد . بطور معمول وزن متوسط این پرنده در سنین بلوغ در نژاد درشت جثه نر حدود 10 تا 14 کیلوگرم و ماده این نژاد بین 7 تا 8 کیلوگرم و در نژادهای ریز جثه نر حدود 8 کیلوگرم و ماده حدود 5 کیلوگرم است . چنانکه ملاحظه میشود وزن جنس ماده در هر دو نژاد بمقدار قابل ملاحظه ای کمتر از نرهای همان نژاد است و شکل جنس ماده نیز ظریف تر و باریک تر از پرنده نر است .
سر حیوان نسبت به جثه ، در مقام مقایسه با سایر پرندگان ، کمتر از متوسط است و پوشیده از پوستی چین و کرکدار میباشد . در عقب سوراخ های بینی در جنس نر زائده ای گوشتی شکل وجود دارد که در حال عادی قریب به 5سانتی متر و در مواقع تظاهرات و تمایلات جنسی به 10 سانتی متر میرسد . معتقدند که این زائده و سایر زوائد ریز و درشت گوشتی که در قسمت های بدون پر یا کم پر حیوان وجود دارد نوعی وسیله حسی و مظهر واکنشهای حسی حیوان است . زیر گردن بوقلمون نیز پرده ای گوشتی شبیه به غبغب مشاهده میشود . پوست پشت سر حیوان از جمله زائده بزرگ در مواقع ابراز تمایلات حسی بخصوص جنسی، رنگهای مختلف به خود میگیرد ولی در حالت عادی قرمز گلی رنگ است .
در روی سینه بوقلمون ها دسته ای موی سخت وجود دارد که رشته های آن مانند سیم های فولادی نازک به نظر میرسد . این موها در سنین 2 تا 3 سالگی بدین شکل ظاهر میشوند . در جنس نر پرهای دم به علت داشتن عضلات نسبتا قوی میتواند بصورت چتر ( بخصوص در مواقع ابراز تمایلات جنسی ) درآید که بوقلمون نیز مانند طاووس از این نظر شهرت دارد .
(ویژگیهای ژنتیکی بوقلمون صنعتی) :
تخم بوقلمون به رنگ قهوهای مایل به زرد با لکه های قهوه ای و بزرگتر از تخم مرغ میباشد . دوره انکو باسیون تخم ( تبدیل تخم به جوجه ) در بوقلمون 28 روز است . وزن یک بوقلمون گوشتی ظرف مدت یک هفته به دوبرابر میرسد و در سن 4 هفتگی 40 بار سنگین تر از روز اول است هر جوجه بوقلمون نر گوشتی 40 کیلوگرم غذا میخورد تا به وزن 16 کیلو گرم برسد امروزه بکار گیری روشهای مدرن پرورش بوقلمون گوشتی زمان بهره دهی و ضریب تبدیل غذایی را در آنها کاهش داده است بوقلمون های ماده را معمولا تا سن 14 هفتگی و رسیدن به وزن 5/7 کیلو گرم پرورش میدهند . در حالیکه بوقلمون های نر تا سن 20 هفتگی و رسیدن به وزن 16 کیلوگرم نگه داشته میشوند .
بوقلمون ماده معمولا به صورت لاشه کامل به فروش میرسد در حالیکه بوقلمون های نر اغلب به صورت فراورده های گوشتی نظیر سوسیس ، کالباس ، ژامبون ، همبرگر و .... نیز عرضه میگردد یک بوقلمون ماده 5/7 کیلویی حدود 60% گوشت سفید ( عمدتا در قسمت سینه ) و 40 % گوشت قرمز دارد . هر دو لاشه نر و ماده بصورت قطعات کوچکتر بسته بندی شده ، تازه یا منجمد تهیه و توزیع میگردند .
مساحت کف آشیانه:تا 8 هفتگی برای هر 10جوجه بوقلمون یک متر مربع کافی است . از هشت هفتگی تا دوازده هفتگی برای هر 10 جوجه بوقلمون 2 متر مربع و از دوازده هفتگی تا شانزده هفتگی برای هر 10 بوقلمون جوان 5/2 متر مربع باید در نظر گرفته شود . برای بوقلمون های جوان ( نروماده ) در حال رشد در محیط محدود هر بوقلمون 4/0متر مربع لازم است . اگر افراد گله تماما نر باشند برای هر بوقلمون 5/0 متر مربع و چنانچه تماما ماده باشند برای هر بوقلمون 3/0 متر مربع کافی خواهد بود . برای بوقلمون های سبک وزن و بوقلمون هایی که در سیستم بسته ( با شرایط تحت کنترل ) پرورش میشوند مساحت کف لانه باید چیزی کمتر از ارقام بالا باشد .
نور رسانی: در دو هفته اول زندگی نور باید بقدر کفایت در آشیانه وجود داشته باشد تا جوجه ها غذا و آب را ببینند و دچار عدم تغذیه نشوند . 10 الی15 شمع چراغ باید شبانه روز روشن باشد ، بدین معنی که لامپ های 200 واتی با فواصلی حدود 3متر مستقر شوند . یک چراغ 5/7 تا15 واتی باید در داخل و زیر هر دستگاه مادر قرار داده شود . پس از دو هفته اول در آشیانه های پنجره دار شب ها لامپ های نیم شمعی کافی خواهد بود . نورهای ضعیف در این سن از ترس ، روی هم ریختن و اضطراب جلوگیری میکند .
وسایل دان خوری : از سه هفتگی تا عرضه به بازار باید دان خوری های بزرگ برای بوقلمون های جوان تهیه نمود ، بطوری که عمق دانخوری 10 سانتی متر و طول دانخوری 7 الی 8 سانتی متر برای هر قطعه بوقلمون باشد . از دانخوری لوله ای آویزان نیز میتوان استفاده نمود . در سیستم دانخوری لوله ای برای اینکه میزان طول متناسب آن چیست قطر دانخوری را در 43/4 ضرب میکنیم . اگر دانخوری آنقدر عریض ساخته شده باشد که جوجه ها از هر دو طرف دانخوری بتوانند استفاده کنند ، در این صورت طول واقعی دانخوری دو برابر طول ظاهری آن باید به شمار آید . بدین ترتیب یک متر از این نوع دانخوری دو متر محسوب خواهد شد .
آبخوری : آب آشامیدنی جوجه بوقلمون ها را میتوان هم با آبخوری های شیشه ای و هم با آبخوری های اتو ماتیک تامین نمود . از روز اول تا سه هفتگی ، هر یکصد قطعه بوقلمون باید به سه آبخوری 5 تا 10 لیتری چشمه ای دسترسی داشته باشند . از سه هفتگی تا عرضه به بازار برای هر یکصد قطعه بوقلمون دو آبخوری چشمه ای 15 تا 20 لیتری لازم است . برای هر یکصد قطعه بوقلمون جوان باید 10 سانتی متر آبخوری اتوماتیک در نظر گرفت . تغییر در کیفی و کمی آبخوری و دانخوری باید بسیار تدریجی باشد ، بطوری که بوقلمون را از خوردن آب و دان نسازد .
( تغذیه 1 ) :
یکی از مهمترین توصیه هائی که باید به پرورش دهندگان بوقلمون بشود انتخاب غذای مناسب میباشد . برای پرورش بوقلمون دو برنامه غذایی اساسی باید در نظر گرفته شود . یکی غذای تمام آردی و دیگری غذای دانه ای که بدان یک مکمل پروتئینی افزوده شده باشد . نیازهای تغذیه ای بوقلمون بر حسب سن متغیر است . همچنانکه بر سن بوقلمون افزوده میشود نیازهای پروتئینی ، ویتامینی و مواد معدنی بدن این حیوان کاهش میابد و بر نیازهای آن به مواد انرژی زا افزوده میشود .
مواد غیر قابل حلی مانند سنگ ریزه ( خارا یا گرا نیت ) باید در سنین 8 تا 10 هفتگی به غذای بوقلمون افزوده شود . وقتی بوقلمون ها با غذاهای دانه ای و یا در چراگاه و گردشگاه تغذیه میکنند باید حتما به غذای آنها سنگ ریزه افزوده شود تا بتوانند از آن برای خرد کردن مواد دانه ای و فیبری غذا استفاده کنند .
توصیه ها و برنامه های متعددی برای تغذیه بوقلمون ارائه شده است . یکی از ساده ترین و عملی ترین توصیه ها بمنظور تهیهفرمول غذائی برای بوقلمون دانی با 28% پروتئین برای جوجه بوقلمون ها ( پیش دانه ) ، 21 % پروتئین برای بوقلمون های در حال رشد ( رشد دانه ) و 16 درصد پروتئین برای بوقلمون های بالغ میباشد .
( تغذیه 2 ) :
در اغلب موارد، بخصوص در مناطقی که بیماری کوکسیدیوز ( اسهال خونی ) در طیور دیده شده باشد ، دان بوقلمون باید حتما حاوی یک ماده مقابله کننده با کوکسیدیوز باشد . همچنین وجود یک ماده پیشگیری کننده بیماری سیاه سر نیز در غذای بوقلمون ضروری است .
غذا و آب باید همیشه در دانخوری و آبخوری وجود داشته باشد . غذای غیر نرم یعنی با ذرات درشت ) pellet ) را ، میتوان پس از هفته چهارم زندگی برای جوجه بوقلمون در نظر گرفت .
غذای جوجه بوقلمون ها ( استار تر ) ، یعنی پیش دانه را میتوان از موسسات تولید کننده دان خرید و یا برابر فرمول های موجود خود تهیه نمود . همچنین میتوان کنستانتره خریداری و با موادی نظیر کنجاله سویا ، ذرت آسیاب شده و مشابه آنها مخلوط نمود و دان مناسبی ساخت .
غذای جوجه بوقلمون های در حال رشد ( رشد دانه ) را از سن هشت هفتگی تا عرضه به بازار باید در اختیار بوقلمون های جوان قرار داد . این جیره در حقیقت پلت های نرمی است که به دانه های خرد شده اضافه میشود . کنستانتره مخصوص را نیز میتوان با دانه های آسیاب شده یا آرد سویا ذرت آسیاب شده به نسبتی که کارخانه سازنده کنستانتره توصیه میکند مخلوط نمود و در اختیار بوقلمون قرار داد .
پروتئین موجود در آرد سویای پوست کنده برای بوقلمون های بالغ بسیار قابل هضم است ولی مواد هیدرو کربنه موجود در ان چندان قابل جذب نیست .
خصوصیات بوقلمون های تجاری
صنعت بوقلمون تجاری از اهمیت خاصی برخوردار است و نسبت به اینکه گوشت استحصالي در کدام مسیر مورد قرار گيرد . زمان کشتار مشخص و معين ميشود بوقلمون هاي نر گوشتي در مدت زمان 18 هفته به وزن معادل 16 كيلوگرمي وبوقلمون هاي ماده گوشتي در پايان 14 هفتگي به وزن معادل 8 كيلوگرمي ميرسند . لاشه گوشت بوقلمون از 60 درصد گوشت سفيد و 40 درصد گوشت قرمز تشكيل يافته است مزه گوشت سفيد يا قرمز لاشه بخاطر تركيبات و عوامل مختلف از يكديگر متمايز بوده و بسيار لذيذ و خوشمزه ميباشد .
گوشت بوقلمون از نظر تركيبات داراي پروتئين بالا،كمترين كلسترول املاح و اسيد امينه هاي ضروري ميباشد . لذا يك منبع مناسب پروتئين جهت پخت و تهيه انواع خوراكها و غذاهاي مختلف و همچنين براي افراد مسن ،كودكان در حال رشد ،مبتلايان به امراض قلبي و عروقي ساير احاد جامعه ميتوانند نيز از گوشت بوقلمون به عنوان منبع پروتئين مناسب استفاده نمايد .گوشت بوقلمون از نظرميزان كلسترول در درجه دوم اهميت بعد از ماهي قرار ميگيرد لذا كساني كه ميزان كلسترول و چربي خون بالا دارند براحتي ميتوانند از آن بهره مند گردند . در صنايع جانبي بدليل وزن بالا لاشه و كمي ضايعات براحتي مورد مصرف قرار ميگيرد ، موارد مطرح شده خود گواه توجه ساير كشورها به گوشت بوقلمون به عنوان يك منبع پروتئين مناسب تلقي ميشود .
شايان ذكر است ميزان تلفات جوجه بوقلمون 5/4 تا 5% و عموما در سه هفته اول سن بوده كه از نظر اقتصادي و مصرف دان ، بيشتر اذهان را به خود جلب مينمايد .
نكات مهم در جوجه ريزي بوقلمون تجاري
· بستر با ضخامت 8 سانتي متر از تراشه و چوبهاي تميز اشباع ، خشك و عاري از آلودگي هاي خارجي و گرد و خاك .
· مادر مصنوعي با 38 درجه سانتي گراد و حرارت سالن 22 تا 26 درجه سانتي گراد و گارد محافظ بقطر 4 متر جهت 250 قطعه جوجه يكروزه بمدت يك هفته تعداد 4 عدد آبخوري داخل گارد .
· يك ساعت استراحت در صورت انتقال از يك سايت طولاني و سپس جوجه ريزي و دادن آب و دادن خوراك يك ساعت بعد از جوجه ريزي .
· دادن خوراك يك ساعت بعد از جوجه ريزي
· برنامه نوري بمدت 5/2 ساعت روشنايي و 5/3 ساعت تاريكي در 24 ساعت اول سپس 14 ساعت روشنايي و 10 ساعت تاريكي تا پايان دوره پرورشي با شدت 100 لوكس
· توجه خاص به درجه ها و معرفي منابع حرارتي ، آب و خوراك ،جلوگيري از ورود موش و ساير پرندگان وحشي
· ساختمان اداري و مسكوني داخل مزرعه احداث شود ،ايجاد حوضچه ضد عفوني به ابعاد و عمق مناسب در مدخل درب ورودي سالن ها استفاده از چكمه و لباس مناسب
· فضاي مورد نياز جوجه يك روزه تا 8 هفته ،8قطعه در هر متر مربع و از 8 هفته تا پايان دوره پرورشي ،4 قطعه در هر مترمربع
واكسيناسيون:
علي رغم مقاومت نسبي در مقابل عوامل بيماري زا ، به منظور اطمينان از حصول نتيجه بهتر انجام واكسيناسيون در مورد بوقلمونهاي تجاري به شرح ذيل ميباشد .
3روزگي برونشيت 12 روزگي نيوكاسل 17 روزگي گامبرو 27 روزگي نيوكاسل لاسوتا روغني 36 روزگي ياداوري نيوكاسل
تغذیه بوقلمونها
اصول کلی تغذیه بوقلمونها مشابه تغذیه مرغان بوده تفاوتهای اصلی به سطوح پروتئین مورد نیاز و اهمیت ویتامینهای بیوتین و پیریدوکسین در جیره بوقلمون مربوط می باشد .
تغذیه جوجه بوقلمونها : جوجه بوقلمونها (poults) را باید سریعا پس از سر از تخم درآوردن به اب و غذا رساند . وقتی تغذیه و اب دادن تاخیری 36 ساعته داشته باشد،جوجه بوقلمونها به سختی غذاخوردن را یاد میگیرند و شاید تغذیه اجباری برای شروع به غذا خوردن انها نیاز باشد به غذایی که جوجه بوقلمونها در ابتدا مصرف مینماید،جیره استار تر گویند . پروتئین این جیره باید در حدود 28% باشد . جیره استار تر را جیره آغازگر یا شروع کننده نیز میگویند که تنها تا سن یک هفتگی استفاده میشود . این جیره حاوی بیشترین سطوح انتی بیوتیک ها،ویتامین ها،اسیدهای امینه و انرژی میباشد . جیره شروع کننده بخصوص در زمانی که جوجه بوقلمون تحت شرایط استرس قرار دارد بسیار مورد نیاز است . از سن 4 تا 8 هفتگی،درصد پروتئین جیره 26% و سطح انرژی باید بالاتر باشد .
تغذیه بوقلمون های درحال رشد : بوقلمون های درحال رشد را میتوان بر روی مرتع یا در محوطه بسته تغذیه نمود . سن در حال رشد برای بوقلمون ها 8 تا 10 هفتگی میباشد . تغذیه در محوطه بسته باعث رشد سریعتر حیوان میشود . معهذا تغذیه بر روی مرتع نیز سبب ذخیره بیش از 10% غذا ذخیره و کاهش هدر رفتن غذا میشود . یک مرتع خوب حاوی علوفه یا محصولات غله ای و دانه ای است . تعداد گله بوقلمون که در مرتع پرورش داده میشوند بین 100 تا 250 بوقلمون در هر ایکر ( واحد سطح معادل 4047 مترمربع ) میباشد . بوقلمونهای درحال رشد را باید براساس جنس جدا نمود زیرا بوقلمونهای نر نسبت به ماده،به پروتئین بیشتری بناز دارد . بوقلمونها عموما وقتیکه جیره های کامل مصرف مینمایند ضریب تبدیل غذایی بهتری دارند . تغذیه جیره پلت شده بهترین نتایج رادربردارد . هرچه سن بوقلمون بالاتر میرود ،سطح انرژی جیره افزایش و سطح پروتئین کاهش میابد . اب و هوای گرم سبب افزایش مصرف اب میشود همچنین مصرف اب در بوقلمونها در اب هوای معتدل ( 20 تا 25 درجه سانتی گراد ) در سن یک هفتگی در نر و ماده به ترتیب به ازای هر 1000 راس در هر روز 55 لیتر و تا سن 17 هفتگی در نر و ماده به ترتیب 3/994 لیتر و 680 لیتر میباشد . جیره بوقلمونهای نر در سن 8 تا 12 هفتگی و ماده 8 تا 11 هفتگی حاوی 22% پروتئین ،جیره نر 12 تا 16 هفتگی و ماده 11 تا 14 هفتگی حاوی 19%پروتئین،جیره نر 16 تا 20 هفتگی و ماده 14 تا 17 هفتگی حاوی 5/16% پروتئین و جیره نر 20 تا 24 هفتگی و ماده 17 تا 20 هفتگی باید حاوی 14% پروتئین باشد . بوقلمونهای نر در حدود 24 هفتگی و بوقلمونهای ماده در حدود 20 هفتگی سن از خود به بازار عرضه میشوند .
تغذیه بوقلمونهای اصلاح نژادی : بوقلمونها باید درسن 16هفتگی برای گله داشتی انتخاب شوند . جیره نگهداری حاوی 12% پروتئین و سطح انرژی متوسط می باشد و این جیره را بوقلمون ماده از سن 16 تا 30 هفتگی و بوقلمون نر از سن 16 تا 26 هفتگی مصرف مینماید .جیره گله داشتی برای اصلاح نژاد حاوی 14% پروتئین میباشد (12% جیره نگهداری و 14% جیره جفت گیری برای اصلاح نژاد). نرهای گله اصلاح نژادی باید از سن 26 هفتگی مصرف جیره جفت گیری برای اصلاح نژاد خود را شروع نماید جهت کنترل وزن در گله بهتر است نرها با جیره محدود تغذیه شوند،ولی ماده های گله به طور عادی تغذیه می شوند .
آشنايي با دو نوع بوقلمون : برنز آمريكاي شمالي و سفيد هلندي
بوقلمون برنز:
بوقلمون برنز از نژاد بوقلمون هاي اهلي است . اگرچه رشد به مراتب بيشتري دارد ولي از نظر ظاهر بسيار شبيه بوقلمون وحشي آمريكاي شمالي است .
با وجود اينكه نژاد اين دسته از ماكيان در سالهاي اخير رو به نقضان گذاشته است ولي باز مي توان از آنها به عنوان موجودات خوب و مولد خانگي ياد كرد.گزارشات حاكي از اين است كه بوقلمون هاي برنز در مقايسه با ساير گونه هاي بوقلمون اندكي آرام تر هستند و اين باعث مي شود كه به راحتي بتوان آنها را در كنار خود نگهداري نمود.پرورش دهندگان اين حيوان مي گويند زماني كه شما وارد محل زندگي بوقلمونهاي برنز بشويد آنها به راحتي براي دريافت غذا به شما نزديك مي شوند .مثل بيشتر بوقلمونها ، بوقلمونهاي برنز نسبت به سرما و تغييرات آن بسيار حساس مي باشند و بايستي در قبال چنين شرايطي محفوظ نگه داشته شوند .اغلب خانواده هاي بوقلمون برنز به عنوان حيوانات خانگي به فروش مي رسند.در مرحله بلوغ بوقلمونهاي برنز معمولاُ وزني بين 25 تا 40 پوند دارند ، اين در حالي است كه وزن بوقلمونهاي ماده بين 14 الي 26 پوند متغيير است .پرهاي آنها رنگ سياه مات دارد و لكه هاي قهوه اي متمايل به سبز بر روي آنها در زير نور خورشيد مثل رنگهاي متاليكي مي درخشد .كفل اين نوع بوقلمون رنگ برنز خاصي دارد در حالي كه پرهاي ناحيه جلوي بدن او بيشتر قرمز و سبز رنگ است . لبه دم بوقلمون برنز ،دور تا دور نوار سفيد رنگي دارد . در حال حاضر دو نوع از بوقلمونهاي برنز وحشي و سينه پهن بيشتر با مقاصد تجاري توليد ميشوند و دليل آن اين است كه سينه آنها گوشت نسبتاً زيادي دارد .بوقلمونهاي برنز به آمريكاي شمالي تعلق دارند .از حدود 500 سال قبل قوم آز تك آنها را به عنوان حيوان خانگي مورد استفاده قرار مي دادند.اگرچه هر دو نوع بوقلمونهاي برنز در آمريكا كمياب شده اند وليكن بوقلمون سينه پهن بيشتر مورد استفاده عموم قرار دارد . اين نكته را نيز بايد افزود كه پرورش سينه پهن ها بسيار مشكل تر از نوع وحشي آنها مي باشد و دليل آن اين است كه آنها به دليل سينه پهنشان نمي توانند جفت گيري كنند و تكثير آنها به صورت تلقيح مصنوعي صورت مي گيرد . تا سال 1960 بوقلمونهاي برنز عمده ترين بوقلمونهاي بودند كه در ايالات متحده پرورش داده مي شدند.
پرورش و تكثير :
بوقلمونهاي برنز نر را مي توان با زايده گوشت زير گردنشان از بوقلمونهاي ماده تشخيص داد .برخلاف نوع وحشي بوقلمونهاي برنز كه به طور طبيعي جفت گيري مي كنند بوقلمونهاي سينه پهن به دليل سينه پهن خود ، نمي توانند به طور طبيعي جفت گيري كنند . تلقيح مصنوعي روشي است كه در اين مورد به كار گرفته مي شود.
بوقلمون سفيد:
امروزه اختلالاتي در مورد نژاد بوقلمون ((وايت هلند)) به وجود آمده است . اگرچه اغلب بوقلمونهاي سفيد را به نام ((وايت هلند)) مي شناسند ولي همه آنها استانداردهاي نژاد مزبور را دارا نمي باشند .نژاد بوقلمونهاي واقعي ((وايت هلند)) روز به روز كمياب تر مي شود . بنابراين اقدامات حمايني جهت حفاظت آنها بايد صورت گيرد .بوقلمونهاي ((وايت هلند)) ديگر به طور گروهي پرورش داده نمي شوند .پرورش دهندگان نژاد اصيل بسيار كم هستند و آنها بر اين نكته اتفاق نظر دارند كه بوقلمونهاي مذكور با استاندارهايي مورد ارزيابي قرار مي گيرند كه به مرور زمان از استانداردهاي نژاد اصيل فاصله گرفته است . اين نوع بوقلمونها تنها توسط علاقه مندان پرورش داده مي شوند و پرورش آنها بسيار محدود مي باشد
در حال حاضر نوعي از بوقلمون ((وايت هلند)) به طور تجاري پرورش داده مي شوند .
اگرچه امروزه بيشتر گونه هاي بوقلمون سفيد هلندي كه به منظور مقاوم بودن با نژادهاي ديگر آميخته شده است داراي چشمهاي قهوه اي رنگ مي باشند وليكن نژاد اصيل اين دسته از بوقلمونها داراي چشمان آبي بوده است.برخي از انواع نر اين بوقلمونها هنوز هم داراي غبغب سياه هستند.رنگ گردن و زير گردن بوقلمونها مثل ساق پا و انگشتان پاي آنها ، سفيد متمايل به صورتي مي باشد.منقار آنها هم رنگ صورتي دارد و هم مي تواند رنگ استخواني داشته باشد .در روي سر بوقلمونهاي مزبور نشانه اي از رنگ سرخ آبي وجود دارد.بقيه اندام بوقلمون وايت هلند را پرهاي شاداب سفيد رنگ پوشانده است . امروزه ، گونه هاي از بوقلمونهاي سفيد هلندي كه با بوقلمونهاي ((لارج وايت)) آميخته شده است داراي سينه اي پهن و پاهاي كوتاه تر در مقايسه با گونه هاي اصيل مي باشند.بوقلمونهاي نر اصيل معمولا حدود 33 پوند و نوع ماده حدود 18 پوند وزن دارند.اگر چه نمي توان به طور قطعي اظهار نظر نمود ولي باور بر اين است كه بوقلمونهاي ((وايت هلند)) در كشور هلند پرورش يافته و نژاد آنها گسترش يافته است .ذر اين ميان بوقلمونهاي وحشي نيز از آمريكا به اروپا صادر شده اند ولي هلند و اتريش به گونه هاي سفيد كه يكي از آنها همين نوع است علاقه مند بوده اند.
اولين بار ، بوقلمون در اوائل قرن 18 وارد ايالات متحده و بريتانيا گرديد و تا سال 1847 نژاد استاندارد اين حيوان محفوط بوده است .امروزه گونه هاي وايت هلند كه به طور تجاري هم پرورس داده مي شوند از مشهورترين گونه هايي هستند كه در تعطيلات زمستاني در ايالات متحده به فروش مي رسند وليكن بيشتر آنها اصيل نيستند و يا به عبارت ديگر گونه هاي اصيل بوقلمون مذكور نسبتاً كمياب است .
اطلاعات ويژه مراقبتي :
مراقبت از بوقلمونهاي وايت هلند شبيه ساير بوقلمونها مي باشد . و به خاطر جثه بزرگشان براي اين حيوانات بايد به حد كافي فضاي لازم براي حركت وجود داشته باشد.
پرورش و تكثير
بوقلمونهاي اصيل ((وايت هلند)) را به سختي مي توان پيدا كرد و نژاد آنها به ندرت پرورش داده مي شود . برخلاف گونه هاي تجاري اين نوع واقعي آن براي پرورش و تكثير نياز به تلقيح مصنوعي وجود ندارد.
مديريت پرورش جوجه بوقلمون
نگهداري بوقلمون در سنين جوجگي، يكي از مشكلترين مراحل پرورش بوقلمون است . بوقلمون هاي جوان نيز در مقابل عوامل بيماري زا كاملا حساسند از اينرو بايد توجه فراواني به آنها مبذول داشت . امروزه در اغلب كشورها بوقلمون را بصورت تجارتي و به تعداد زيادي نگه داري ميكنند وتعداد معدودي از شركتهاي اصلاح نژادي ، سويه هاي تجارتي مخصوص به خود را ارائه ميدهند كه از ضريب تبديل و قدرت رشد بسيار بهتري نسبت به ديگر نژادها برخوردارند .
در طريقه پرورش به صورت صنعتي، بايد با تحت نظر گرفتن شرايط محيطي تمامي نيازهاي بوقلمون را در نظر گرفت تا با تنظيم حرارت ، تهويه ، بهداشت و بالاخره جايگاه حداكثر نتيجه مطلوب حائز شود .
حرارت : حرارت در هفته هاي مختلف بايد به قرار زير باشد :
اواخر هفته اول 32 درجه – اواخر هفته دوم 29 درجه – اواخر هفته سوم 26 درجه – در اواخر هفته چهارم 24 درجه ( در تمام اين مدت حرارت سالن نبايد از 24 درجه سانتي گراد كمتر گردد ) اواخر هفته پنجم 21 درجه و اواخر هفته ششم 18 درجه سانتي گراد .
در روزهاي اول جوجه ها نبايد از منبع حرارتي دور شوند چون ممكن است سرما بخورند . اگر از دستگاه مادر مصنوعي استفاده ميشود بايد دور دستگاه مادر حصاري كشيد تا از آن دور نشوند و يا اگر از هيتر استفاده ميشود بايد تمامي سالن حرارت يكنواخت و مناسب ( 32 درجه سانتي گراد ) داشته باشد .
تهويه و رطوبت: براي رشد معمولي جوجه بوقلمون هواي تازه و تميز ضرورت دارد . به وسيله استفاده از پنجره هاي تهويه اي و همچنين هواكشهاي برقي ميتوان تهويه را كنترل كرده كه البته تهويه نبايد سبب سرد شدن سالن گردد . هنگام ورود به سالن ميتوان وضعيت تهويه را بخوبي تشخيص داد ، زيرا وجود هرگونه بوي نامناسب دليل عدم و نقص تهويه است . تهويه نامناسب از طرفي سبب كم كردن رطوبت ميشود ، وجود رطوبت در داخل سالن نيز يكي از نشانه هاي نقص تهويه است . سالن نگهداري جوجه ها هميشه بايد خشك نگهداري شود و اگر خشكي هوا بيش از حد لازم باشد رشد پرها كم شده و وضعيت پرها نامناسب ميگردد .
بهداشت و بهسازي: جلوگيري و پيش گيري از بيماري مستلزم رعايت اصول بهسازي و بهداشت است . از اينرو بايد لانه و همچنين وسائل را قبل از ورود و پايان هر دوره به خوبي شست و ضد عفوني نمود .
فضاي لازم : فضايي كه بايد در اختيار جوجه بوقلمون باشد : در هفته اول 30 جوجه در هر متر مربع ، در هفته 2~4 تعداد 20 جوجه ، در هفته 5 ~6 تعداد 10 جوجه ، در هفته 7 ~8 تعداد 8 جوجه ، در هفته 9~ 12 تعداد 5 عدد و در هفته 13 ~20 تعداد 2~3 بوقلمون در هر متر مربع.
وسائل نگهداري جوجه بوقلمون : وسائلي كه براي پرورش و نگهداري جوجه بوقلمون به كار ميرود تقريبا كاملا شبيه به ان چيزي است كه در پرورش جوجه هاي مرغ به كار ميرود .
استفاده از نور براي پرورش بوقلمون : در 48 ساعت اول بايد در تمام مدت شبانه روز از روشنايي در سالن نگهداري جوجه بوقلمونها استفاده كرد . بعد از اينكه جوجه بوقلمون ها به خوردن و آشاميدن عادت كردند بايد به مرور نور را كم كرد به طوري كه در سن 2 هفتگي به حداقل مقدار روشنايي رساند . معمولا مقدار 13- 14 ساعت نور در شبانه روز براي بوقلمون ها از سن 2 هفتگي به بعد كافي است . شدت نور نيز مهم است معمولا در 48 ساعت اول بايد از نور شديد تر و سپس از نور ضعيف تر استفاده نمود . طبق ازمايشي كه در انگليس انجام شده ، نور قرمز و سبز هر دو اثر خوبي از نظر رشد نسبت به نور سفيد در بوقلمونها دارند . ولي وقتي كه شدت انوار مذكور به اندازه شدت نور سفيد است اختلافي از نظر ميزان رشد در بوقلمون ها ديده نشده است ، از اينرو به نظر ميرسد مسئله شدت نور مهمتر از رنگ آن است . بوقلمونها نيز مانند مرغها در نور آبي قادر به ديدن نيستند از اينرو هنگام گرفتن آنها ميتوان از نور آبي استفتده كرد . به هر حال استفاده از نور ، به مدت 24 ساعت اثر بدي بر بوقلمون دارد . طرز استفاده كردن از نور در پرورش بوقلمونها بستگي به نژاد و طرز نگهداري و بالاخره سن فرستادن آنها به كشتارگاه دارد ولي از نظر راهنمايي از نور ميتوان به طريقه زير استفتده كرد:
0~6 هفتگي : در 48 ساعت اول به طور دائمي از نور استفاده ميشود ،سپس ميزان روشنايي را به مرور به 14 الي 18 ساعت ميرسانند (كم كردن نور بايد به طور آهسته وتدريجي صورت گيرد ) .
6~22 هفتگي : از 14 ساعت نور باشدت كم استفاده ميشود .
22~30 هفتگي : مدت روشنايي روز را به 10~12 ساعت ميرسانند .
پرورش جوجه بوقلمونها : براي نگهداري جوجه بوقلمون بايد عمليات زير انجام داد :
قبل از ورود جوجه ها بايد تمام وسائل نگهداري لانه را شستشو و ضد عفوني كرد و سپس وسائل را بدقت چيد ماشين مادر را گرم و يا هيتر را روشن كرد و تهويه را در وضع مناسبي قرار داد. از ريختن جوجه ها تعداد بيش از حد استاندارد در متر مربع بايد خودداري كرد . به مسئله تغذيه جوجه بوقلمونها نيز بايد در روزهاي اول توجه فراواني نمود .
در روش پرورش در روي بستر حتما بايد از بستر مناسب استفاده كرد . در روزهاي اول بايد بستر را با پارچه و يا كاغذ پوشاند تا جوجه بوقلمون ها از مواد بستر نخورند ( البته ميتوان از جعبه هايي كه براي حمل و نقل جوجه ها استفاده ميشود نيز استفاده كرد ) همينكه طرز غذا خوردن را ياد گرفتند ميتوان كاغذ هارا برداشت . در بعضي از سالن هاي پيشرفته بوقلمون از كف هاي توري يا نرده اي (wire floor) نيز استفاده ميكنند اين كفها ،بسيار بهداشتي است ولي گران تمام ميشود و جوجه بوقلمونها نيز نميتوانند براحتي روي آنها راه بروند و اغلب ممكن است دچار ناراحتي و ضعف پا و پنجه گردند .
جوجه بوقلمونها برعكس جوجه مرغها خوردن و آشاميدن را به خودي خود ياد نميگيرند . ازاينرو بايد به انها اموخت . آموختن طرز آشاميدن و خوردن يكي از اشكالات پرورش بوقلمون است . براي اينكه جوجه بوقلمون ها را به خوردن ترغيب كنند ، عده اي از جو خورد شده ، عده اي از شير و برخي از تخم مرغ پخته و خرد شده و يا غذاي سبز استفاده ميكنند . برخي از توليد كنندگان تعدادي جوجه بوقلمون مسن را بين جوجه بوقلمون هاي يكروزه رها ميكنند تا توسط انها خوردن و آشاميدن را فراگيرند ( كه البته اين روش به خاطر ريسك بالاي ابتلا به بيماري در جوجه ها امروزه منسوخ شده است و فقط در شرايط روستايي گاهي از ان استفاده ميكنند ) زيرا به طور كلي بوقلمونها نسبت به مرغها ، بسيار كودن هستند به طوري كه در نگهداري بوقلمون به طور طبيعي مرغ مادر بخوبي از جوجه هاي خود مراغبت نميكند و اغلب جوجه هاي خود را تلف ميكند و يا در مقابل پرندگان ديگر از جوجه هاي خود دفاع نميكند . همچنين اگر در روي تخم خوابيده باشد ممكن است چند روز بدون غذا بخوابد و اگراو را بزور جهت خوردن خوراك از روي تخم بلند كنند ممكن است پس از سير شدن فراموش كند كه بايد دوباره در روي تخم ها بخوابد از اين جهت ممكن است با اندك غفلتي تخمها خراب شوند ( البته در محيط روستايي و غير صنعتي ) .
جوجه بوقلمون ها نيز بسيار كم هوش و بي استعداد است و از اين رو يكي از اشكالات اوليه پرورش بوقلمون عدم فراگرفتن طرز غذا خوردن و آشاميدن است . بايد در روزهاي اول نهايت دقت و توجه و حوصله را نمود تا جوجه ها طرز خوردن و آشاميدن را فرا بگيرند وگرنه در طي روزهاي اول شاهد تلفات بسيار بالايي خواهيم بود .
در پرورش جوجه بوقلمونها بايد دقت نمود كه سالن تا مرز امكان داراي گوشه يا زاويه نباشد چون ممكن است كه با جمع شدن جوجه ها در يك گوشه روي هم شاهد تلفات ناشي از خفگي در انها باشيم . پس بهتر است سالن ما حالت بيضي مانند داشته باشد .
بوقلمون ها معمولا در بين 20 ~28 هفتگي به سن بلوغ ميرسند كه البته اين امر بستگي به نوع و سويه و بالاخره جنس دارد . معمولا نژادهاي سبك كمي زود تر از نژادهاي سنگين به سن بلوغ ميرسند . فصل جوجه كشي و همچنين طرز نگهداري نيز كم و بيش در تسريع يا تاخير بلوغ اثر دارد . مسئله تشخيص رسيدن به سن بلوغ بسيار مهم است زيرا وقتي كه پرنده به سن بلوغ ميرسد گوشت از نظر كيفيت به حداكثر مرغوبيت خود ميرسد و بعد از آن با چربي گرفتن بدن از كيفيت ان كاسته ميشود .
اكنون سعي ميشود كه بوقلمون ها را از نظر بلوغ زود رس كنند به اين معني كه زودتر يه سن بلوغ برسند . به اين ترتيب تاريخ فرستادن بوقلمونها به كشتارگاه به جلو خواهد افتاد ، در ايران معمولا بوقلمون هاي ماده را در 16 هفتگي به بازار ميفرستند زيرا پس از ان ديگر رشد نميكند ولي بوقلمون نر را تا 26 هفتگي نگاه ميدارند . وزن زنده بوقلمون هاي ماده 5/7 ~8 kg و وزن نرها در حدود 12~13kg است ( كه البته اين مقادير براي نژادهاي مختلف متفاوت است و اين اعداد فقط به صورت ميانگين ذكر شده اند ) . راندمان غذايي بوقلمون به طور متوسط معمولا 5 به 1 است يعني به ازا هر 5 kg غذا 1kg وزن زنده به دست مي ايد . امروزه موسسات اصلاح نژادي توانسته اند اين مقدار را با روشهاي اصلاحي بهبود بخشند .
منابع : ملجائي ، دكتر سيد حسن – كتاب پرورش بوقلمون و بيماريهاي آن
زهري، دكتر مراد علي – كتاب پرورش طيور گوشتي -1382-انتشارات دانشگاه تهران .
تهيه جوجه بوقلمون:
●جوجه بوقلمون را مي توان مانند جوجه مرغ به وسيله جوجه كشي طبيعي يا جوجه كشي مصنوعي تهيه كرد در پرورش صنعتي بوقلمون معمولااز جوجه كشي مصنوعي استفاده ميشود
●تخم ها بايد داراي اندازه مناسب براي جوجه كشي باشد .
●حرارت نا مناسب ،نگهداري طولاني وبالاخره دستكاري وتكان شديد تخم باعث نابودي جنين داخل تخم ميشود .
●مدت جوجه دراوري در بوقلمون 28 روز است . معمولا جوجه ها از روز 27 شروع به نوك زدن و درآمدن از تخم ميكنند .
●تشكيلات جوجه كشي بايد از سطح بهداشتي بالايي برخوردار باشد .
●ضدعفوني دستگاه وتخم ها بايد قبل و بعد از هربار جوجه كشي انجام شود
●حرارت لازم براي جوجه كشي 37-38 درجه سانتيگراد ميباشد
●رطوبت نسبي بايد در حدود 60درصد در 24 روز اول و 70 درصد در 4 روز آخر باشد .
●عمل چرخاندن و تهويه نيز بايد بصورت مطلوب انجام شود .
نكات مهم در جوجه ريزي
●بستر با ضخامت 8 سانتي متر از تراشه و چوبهاي تميز اشباع ، خشك و عاري از آلودگي هاي خارجي و گرد و خاك .
●مادر مصنوعي با 38 درجه سانتي گراد و حرارت سالن 22 تا 26 درجه سانتي گراد و گارد محافظ بقطر 4 متر جهت 250 قطعه جوجه يكروزه بمدت يك هفته تعداد 4 عدد آبخوري داخل گارد .
●يك ساعت استراحت در صورت انتقال از يك سايت طولاني و سپس جوجه ريزي و دادن آب و دادن خوراك يك ساعت بعد از جوجه ريزي .
●دادن خوراك يك ساعت بعد از جوجه ريزي
●توجه خاص به درجه ها و معرفي منابع حرارتي ، آب و خوراك ،جلوگيري از ورود موش و ساير پرندگان وحشي
●ساختمان اداري و مسكوني داخل مزرعه احداث شود ،ايجاد حوضچه ضد عفوني به ابعاد و عمق مناسب در مدخل درب ورودي سالن ها استفاده از چكمه و لباس مناسب
فضاي مورد نياز جوجه يك روزه تا 8 هفته ،8قطعه در هر متر مربع و از 8 هفته تا پايان دوره پرورشي ، حد اكثر تا4 قطعه در هر مترمربع.
ناهنجاريهاي پا در طيور گوشتي و بوقلمونها
ناهنجاريهاي پا در نژاد هاي با رشد سريع در طيور گوشتي و بوقلمون ها ميتواند رخ دهد . اين اختلالات نه تنها منحصر به گله هاي كوچك نيست بلكه در گله هاي بزرگ تجاري طيور گوشتي و بوقلمونها نيز اتفاق مي افتد . براورد ها حاكي از آن است كه مشكلات پا دامنه اي در حدود 5/0 تا 4 درصد از كل طيور گوشتي بالغ را در بر ميگيرد .
ناهنجاريهاي پا چيست ؟
تعدادي از پرنده ها ممكن است با پاها ، پنجه ها و يا چنگال هاي كج پرورش يابند همچنين پاهاي قوس دار ، پيچ خوردگي و يا تورم مفصل هاي خرگوشي كه مابين استخوان ران و ساق قرار دارد نيز در گله ها ديده ميشوند كه اكثر آنها تحت تاثير شديد قرار نگرفته و ميتوانند به طور كاملا عادي رشد كنند . اما بعضي ديگر نيز وجود دارند كه تاثيرات شديدي از مشكلات پا را دريافت كرده اند و حتي نميتوانند روي پاي خود بايستند و ممكن است پنجه هاي آنها كج شده و از حالت عادي خارج شوند . پرندگاني كه از مشكلات شديد و دردناك پا رنج ميبرند و نميتوانند غذاي خود را بدست بياورند بزودي خواهند مرد . عوامل زيادي موجب به وجود آمدن اين مشكلات خواهند بود . انتخاب براي سريع تر شدن رشد ممكن است باعث بروز اين مشكل شود . زيرا استرس هايي كه در نتيجه اين عمل بوجود مي آيد بر روي اسكلت ، ماهيچه ها و بافت هاي زرد پي پرندگان تاثيرات سويي برجاي خواهد گذاشت .
چه عواملي باعث بوجود آمدن ناهنجاريهاي پا ميشوند؟
ميانگين وزن بدس آمده معادل 25/4 پوند ( 1928 گرم ) در هفت هفته ، نسبت زياد ماهيچه هاي سفيد به سياه ، استرس و مديريت نا مناسب ممكن است منجر به مشكلات پا شود . معمولا نرهاي بزرگ و با رشد سريع يكي از آنهايي هستند كه در گله ها تحت تاثير قرار ميگيرند . اگر چه ممكن است درصد كمي از پرندگان مستعد مشكلات پا باشند اما به علت كاركرد عالي ،و صرفه جويي در هزينه غذا و زمان و سنگين تر بودن نسبت به پرندگان تلف شده استفاده از نژادهاي با رشد سريع توصيه ميگردد.تعدادي عوامل عفوني نيز شناخته شده اند كه به طور غير مستقيم موجب اختلالات پايي ميشوند . استافيلوكوك ها و اورام مفاصل دو عامل معمول هستند . اختلالات پايي كه توسط اين عوامل ايجاد شوند ميتوانند به سادگي با عوامل تغذيه اي اشتباه شوند . در صورتي كه عمليات جوجه كشي را خودتان انجام ميدهيد ، از داشتن ظاهري قوي و مستحكم و استوار براي جوجه هايتان مطمئن شويد . بعد از سر از تخم در آوردن جوجه ها به آنها براي به كارگيري از ماهيچه هاي پايشان چند ساعت فرصت دهيد . همچنين دقت كنيد كه سطوح ليز مي تواند به مشكلات پا منتهي شود . تعداد زيادي از اختلالات پا در طيور گوشتي ايالت كانزاس از كمبود هاي غذايي ناشي ميشوند . طيور گوشتي به يك جيره آغازگر خوب و كامل با 22 تا 24 درصد پروتئين نياز دارند . اگر جيره آغازگري داريم كه پروتئين آن پائين و در حدود 20 درصد ميباشد بايد آن را تنظيم كنيم . بطوريكه با مخلوط كردن قسمتهاي مساوي از يك جيره آغازگر جوجه حاوي 20 درصر پروتئين با يك جيره جوجه بوقلمون با 28 درصد پروتئين ميتوان جيره اي با 24 درصد پروتئين تهيه نمود اگر اين كار انجام شدني نيست ، ميتوان از مكمل هاي پروتئيني مانند پودر گوشت و پودر ماهي براي تقويت جيره هاي آغازگر با پروتئين پايين سود جست . از ديگر عوامل وابسته به تغذيه كه به اختلالات پايي منجر ميشود . ميتوان به سويچ كردن زودتر از موعد جيره هاي آغازگر به جيره رشد آور و يا تضعيف كردن جيره آغازگر توسط دانه هاي غلات اشاره نمود . هرگز جيره هاي كامل و آماده را توسط دانه هاي غلاط رقيق نكنيد مگر اينكه بر روي برچسب محصول ذكر شده باشد . نتايج هر يك از اين اعمال در تضعيف مواد غذايي موجود در جيره ، ميتواند به اختلالات پايي ناشي از كمبودهاي غذايي منتج شود .
ريكتز ( نرمي استخوان )
ريكتز وضعيتي است كه در صورت فقدان مواد معدني كلسيم و يا فسفر و يا ويتامين D براي اسخوان ها بوجود مي آيد . كمبود ويتامين D احتمالي ترين علت است و ميتواند بعلت مخلوط كردن نا صحيح مواد غذايي ، كمبود مواد مقوي و يا حتي حضور سموم قارچي باشد . كه ميتواند در متابوليسم عادي تداخل ايجاد كند . ريكتز ممكن است از نتيجه كمبود فسفر و يا ناكافي بودن ميزان دسترسي به فسفر در جيره باشد . هنگامي كه از مواد استاندارد در جيره استفاده ميكنيم كمبود كلسيم اتفاق نمي افتد .
Perosis
نشانه هاي آن شامل تورم مفاصل خرگوشي و زرد پي ها و نرم شدن استخوان هاي بلند ميباشد . كمبود مواد معدني كم نياز مانند منگنز و روي ، ويتامين هاي كولين ، نياسين ، اسيد فوليك ، بيوتين و پيروكسيدين ميتوانند نوعي از پروسيس را ايجاد كنند البته پرنده هايي كه از يك جيره غذايي كامل با يك پيش مخلوط معدني استفاده ميكنند ، بندرت به پروسيس دچار ميشوند .
Tybial Dyschondroplasia
بيشتر پرندگان با رشد سريع ممكن است به اين بيماري (TD ) دچار شوند . در نژادهاي با رشد سريع اين مشكل با رشد سريع استخوان ها بوجود مي آيد بطوريكه ظرفيت سيستماتيك پرنده قادر به جايگزيني كلسيم در استخوان ها نميباشد . و با سنگين تر شدن پرنده احتمال پيچيدن و يا حتي شكستن صفحه رشد استخوان هاي بلند دور از ذهن نميباشد . اگر نسبت كلسيم به فسفر قابل جذب صحيح نباشد اين وضعيت بدتر نيز ميشود . نسبت صحيح كلسيم به فسفر شامل 2 قسمت كلسيم به يك قسمت فسفر قابل جذب ميباشد .
رشد كند و سريع
اخيرا علاقه مندي زيادي براي پرورش نژادهاي با سرعت رشد كند بوجود آمده است . تحقيقات نشان ميدهد كه اغلب پرنده هاي با رشد كند مشكلات پاي كمتري دارند . براي بعضي از توليد كنندگان تنها مشكل طولاني تر بودن زمان رسيدن به وزن مطلوب ميباشد . نژادهاي با رشد سريع نياز به 6 تا 8 هفته براي رسيدن به وزن مطلوب دارد در حالي كه نژادهاي با رشد كند نياز به 12 تا 15 هفته براي رسيدن به همان وزن دارند . پرندگان با رشد كند قابليت بيشري براي مردن توسط ديگر عوامل دارند ،همچنين براي پرورش آنها به زمان و كار بيشتري نيز نياز است .
چه بايد كرد ؟
اكثر معالجات مشكل را به طور كامل رفع نميكنند . اما استثنايي نيز وجود دارد و آن استفاده از يك مخلوط ويتاميني قابل حل در آب آشاميدني و نيز افزودن مخلوط معدني به جيره خوراكي است . اين تيمار اگر در ابتداي شروع آزارها به كار برده شود سودمند خواهد بود . اگر از جيره كامل استفاده كنيم واكنش مثبتي از خود نشان ميدهند . جيره هاي كاملي كه توسط توليد كنندگان تجاري ساخته ميشوند نيازي به افزودن مكمل هاي ويتامينه و معدني ندارند .اختلالات پا را مي توان توسط مديريت خوب ، به كاربردن راهنمائي هاي بهداشتي ، استفاده از جيره مرغوب و كاهش استرس ها به حداقل رساند پيشنهاد ديگر اينست كه از نژادهاي با رشد سريع استفاده كنيد كاري كنيد كه رشد آنها به آهستگي صورت گيرد . اين كار را ميتوان توسط كاهش غلظت پروتئين جيره و يا با محدود كردن دسترسي به غذا انجام داد . بيشتر نژادهاي با رشد سريع نياز به24 ساعت نور كامل دارند . خاموش كردن چراغها براي مدت چند ساعت باعث كاهش قابليت دسترسي به غذا ميشود . در محل هايي كه جوجه هايتان را ميخريد از نژادي كه توليد ميكنند مطمئن شده و استراتژي مديريتي مناسبي براي آن انتخاب كنيد . اگر براي كاهش وقوع مشكلات پا قدم هايي را برداشته ايد از اينكه در گله شما تعداد كمي از پرندگان تحت تاثير قرار بگيرند نگران نشويد . بيشتر اين پرندگان ميتوانند به رشد خود ادامه دهند و پروار شوند . اما اگر مشكل ادامه پيدا كرد نياز داريد تا آزمايشگاه وضعيت را تشخيص بدهد زيرا تمايز قائل شدن بين علت هاي عفوني و غذايي در گله مشكل است .
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )
