ناجوربالان – سفیدبالک‌ها
ناجوربالان – سفیدبالک‌ها
سفیدبالک ها (White
fly)
(White
fly) حشراتی از خانواده ( Aleyrodidae) هستند، با اندازه کوچک ک ه غالبا ًدر حدود تا میلی متر بوده و
سطح بدن و بال های این حشرات به وسیله پودر سفید
رنگی پوشیده شده است. در ظاهر این حشرات
شباهت زیادی به یک پروانه کوچک دارند، اما در مقیاس کوچکتر، حشرات کامل این راسته فعال بوده و می توانند
آزادانه به اطراف پرواز کنند و عموماً در زیر برگ گیاهان و در حال تغذیه از شیره گیاهان مشاهده
می شوند.
از نظر دگردیسی، حشرات این خانواده با سایر
خانواده های راسته( Hemiptera) به
جز شپشک های نر تفاوت دارند. در این حشرات
پوره سن اول فعال است ولی پوره
های سنین دو، سه و چهار در روی گیاهان ثابت هستند و همانند شپشک ها به نظر می رسند.
در بعضی منابع به پوره های سنی یک، دو و سه لارو ، و به
پوره سنی چهار شفیره اطلاق می شود. سفیدبالک ها در مناطق
گرمسیری و نیمه گرمسیری و به ویژه در شرایط گلخانه ای
بر روی گیاهان زینتی و محصولات گلخانه ای در جمعیت های خیلی بالا دیده می شوند.
پوره ها با حشرات کامل از شیره گیاهان تغذیه
می کنند و همانند شته ها ناقل بیماری های
ویروسی مختلف هستند.
دامنه ی میزبانی تعدادی از سفیدبالک ها بسیار گسترده می باشد و در مورد بعضی از
گونه ها ، 0 تا 0 و حتی در برخی اوقات تا ; 0 مورد میزبانی گیاهان ذکر شده است.
این حشرات همانند شته ها تو لید
مقادیر زیادی عسلک می کنند که این عسلک در گیاهان باعث
جذب گرد و خاک و مخصوصاً رشد قارچ های ساپروفیت می گردد. این عامل سبب کاهش
مشتری محصولات گیاهان زینتی و گیاهان گلخانه ای
در بازار می‌شود.
حشرات کامل این گونه تخم های شان را که دارای یک
ساقه بسیار باریک و کوچک است ، در داخل بآفت گیاه قرار می دهند. تخم این حشرات با چشم معمولی به راحتی قابل رؤیت نیست.
پوره این حشرات بعد از تفریغ شدن از
تخم ، مدتی را بر روی گیاه جستجو می کن ن د تا محل مناسبی ب رای تغذیه از شیر ه گیاهان پیدا ک ن ند . پس از مشخص شدن محل، خرطوم
خود را به داخل نسج و شیره گیاه وارد می کند. این حشرات تا زمان رسیدن به ظهور کامل زندگی ثابتی
را در روی گیاه پی می گیر ند.
همچنین این حشرات در شرایط مناسب
مخصوصاً در گلخانه‌ها در حدود تا نسل را روی گیاهان بوجود
می آورند. به عبارت دیگر هر تا روز یک نسل، تولید می‌کنند. بنابراین همانند شته ها
از توانایی بسیار بالایی در تولید مثل برخوردارند و جمعیت خود را در مدت زمان
کوتاهی بسیار افزایش می دهند.
برخی از مهم ترین گونه های این حشرات
در ایران عبارتند از
- ( Trialeurodes
vaporariorum) یا سفیدبالک گلخانه ای
- ( Bemisia
tabaci)
- و جدیداً گونه ای دیگر با نام ( Bemisia argentifolii) در ایران مشاهده شده است.
شایان ذکر است که گونه آخر بسیار برای گیاهان خطرناک
بوده و ناقل بسیاری بیماری ها ی ویروسی به شمار
می رود.
فرق دگردیسی در مگس های سفید با بقیه حشرات چیست؟
دگردیسی در مگس های سفید از نوع بینابین
بوده و در منابع مختلف گاهی از آن به عنوان (Intermediate metomorphosis) نام برده می شود. در سفیدبالک ها بخشی از رشد بال خارجی و بخشی
دیگر از رشد داخلی می باشد که به آن دگردیسی بینابین گویند.
گروه مهم دیگر حشرات راسته همیپترا ، شپشک
ها هستند که از جمله مهم ترین آفات گیاهان زینتی به شمار می آیند. این حشرات در جمعیت های بسیار انبوه و روی انواع گیاهان زینتی ادامه حیات می دهند و حشرات ریزی هستند .
جنس ماده این حشرات بدون تحرک بوده و در
روی گیاهان بخش اعظم عمر خود را
بصورت ثابت سپری می کنند و از شیره گیاهان تغذیه می نمایند.
اما جنس نر این حشرات بعد از اینکه تولید و
ظاهر شدند از زیر س ِ پ َ ری که تولید کرده اند خارج می شوند، لازم به ذکر است که
گونه نر این حشرات بالدار می باشند.
شپشک های نر را به دو صورت می توان از شته ها و پشه ها تشخیص داد
- بال های عقب در شپشک های نر از بین رفته در حالیکه شته ها و پشه ها دارای دو جفت
بال هستند.
- شپشک های نر در انتهای بدن خودشان دارای زائده های بلند و میله ای شکل می باشند.
بوسیله این دو راه می توان این حشرات
را از هم تشخیص داد.
رشد و نمو شپشک ها در گونه های مختلف متفاوت بوده و در اکثر آن ها پوره سن یک فعال است و دارای پا و شاخک بوده و قادر
به حرکت می باشند. این حشرات پس از ظهور از داخل
تخم خارج شده و مدتی را در سطح گیاهان جستجو
می کنند تا محیط مناسبی را پیدا کنند.
پوره سن یک حشرات قادر است حدود تا روز بدون غذا زنده بماند
و در واقع وسیله ی انتشار شپشک ها، پوره سن یک
می‌باشد که خود نیز توسط باد یا سایر عوامل بر روی گیاهان منتقل می شوند.
شپشک های نر پس از طی مراحل رشد و نمو از داخل س ِ پ َ ر خارج شده و آزادانه به
اطراف پرواز می کنند در حالیکه شپشک های ماده بعد از اینکه پوره سن یک، خرطوم خود را به داخل گیاه فرو کرد، بقیه
عمر خود را ثابت و بدون تحرک روی گیاه مانده و حتی پس از مرگ نیز روی گیاهان باقی می مانند.
شپشک ها از آفات بسیار مهم گیاهان زینتی بوده و تغذیه آن ها در جمعیت های
بالا منجر به خشک شدن سرشاخه ها، و حتی خشک شدن کامل درختان یا گیاهان زینتی می شود.
اکثر شپشک های ماده، تخم شان را در زیر بدن یا در زیر سپر قرار می دهند. تعداد تخم
گذاری در شپشک های ماده بسیار زیاد و حدود آن بین تا مورد می باشد. البته در
مواردی تعداد این تخم ها به هزار عدد نیز می رسد
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )