این حشرات را می توان شکارچی های مفید و سودمندی به حساب آورد و از آنها در کنترل آفات استفاده نمود. با استفاده از آنها از کیفیت و شرایط آب و هوایی نیز آگاهی یابیم چون وجود آنها با فاکتورهای متفاوتی از جمله جریان آب، آلودگی و زندگی گیاهی تحت تأثیر قرار می گیرد . لارو این حشرات برای طعمه ی ماهیگیران نیز استفاده می شود. در بعضی از کشورها مانند اندونزی، آفریقا و جنوب آمریکا سنجاقکها را میگیرند و آنها را سرخ کرده در سوپ می پزند و میخورند.
در بسیاری از فرهنگ ها ی قومی و افسانه ای طیف وسیعی از خرآفات در مورد این حشرات وجود داشته است. در کشور آلمان سنجاقک دندان دار دارای بیش از 150 اسم مختلف بوده است که شامل نامهایی به معنای ‍«سوزن شیطان» ؛ « جادوگر آبی » ؛ « اسب الهه » و غیره میباشد. در کشور انگلستان با نام «سوزن رفو کننده ی شیطان» و « اسب نیش زن » به کار می رفته است . در کشور سوئد اسمی به نام « پشه ی شبگرد » داشته و مردم سوئد عقیده داشتند که جن و پری ، غولها و ساحره ها در جنگل زندگی میکنند و از سنجاقکها به عنوان وسایل نخ ریسی استفاده می کردند.

در کشور اسکاندیناوی نوعی ستایش آیینی وجود داشته که سنجاقک در آن سمبل یک الهه ی عشق است. کشور چین و ژاپن آن را موجودی مقدس می دانستند و عقیده داشتند که دارای قابلیتهای در مانی است . البته این موضوع هم اکنون به اثبات رسیده و از گونه های sympertam به تناوب برای کاهش تب استفاده می شود.
چرا به این دسته از سنجاقکها odonata یا دندان دار میگویند؟ نام odonata توسط فردی به نام فابریکوس در سال 1793 ایجاد شد که از کلمه ی لاتین odonata به معنای دندان دار گرفته شده است . نام خانواده Libellula از کلمه ی لاتین Libella گرفته شده که به معنای «کتابچه» می باشد و شاید با مقداری تصور و تخیل سنجاقکی که متعلق به این خانواده باشدرا در حال استراحت می توان به یک کتابچه ی کوچک تشبیه کرد .چون این حشرات نمیتوانند بالهایشان را روی هم قرار دهند و در حال استراحت بالهایشان به صورت راست از دو طرف بدنشان به سمت بیرون قرار می گیرد.
سنجاقک ها می توانند مسیرهای طولانی را همچون پرندگان مهاجرت کنند. محققینی دریافتند که شباهت بسیارزیادی بین مهاجرت پرندگان و سنجاقک ها وجود دارد.
به نظر می رسد این حشرات در بدن خود ذخیره چربی ساخته و منتظر وزش باد مناسب برای پرواز می شوند. درطول سفر استراحت کرده و درصورت گم کردن مسیر آن را دوباره جهت یابی می کنند.
آنها دقیقا همان مسیر پرندگان را برای مهاجرت می پیمایند. هر سنجاقک می تواند بطور متوسط روزانه حدود 160 کیلومتر پرواز کند.
مارتین میکو لسکی پرفسور زیست شناس دانشگاه پرینستون نیوجرسی سرپرستی این تحقیق را به عهده داشت. این گروه تحقیقاتی مطالعات خود را برروی سنجاقک های سبز که یک گونه از سنجاقک های مهاجر هستند و در هر تابستان به طرف شمال آمریکا و کانادا و در هر پائیز به طرف جنوب مهاجرت میکنند آغاز کرد.
این حشرات توسط فرستنده های بسیار کوچکی که که حدود سه دهم گرم وزن داشتند و با چسب به آنها وصل شده بود دنبال می شدند. این تیم تحقیقاتی چهارده سنجاقک را در طول دوازده روز توسط هواپیما دنبال کردند و دریافتند که اعمال و رفتار آنان در طول سفر شبیه پرندگان مهاجر می باشد.
حشراتی که مسیر خود را گم میکنند به اشتباه خود پی برده و سریعا دوباره جهت یابی کرده و راه اصلی را دنبال میکنند.
محققین معتقدند که این حشرات احتمالا خط ساحلی دریا را راهنمای پرواز خود قرار می دهند و در کنار ساحل و یا خط الراس کوهها گرد هم جمع می شوند و با استفاده از قطب نمای مغناطیستی که در بدنشان وجود دارد مسیر را رهیابی میکنند.
مهاجرت سنجاقکها بر خلاف پرندگان یکطرفه است و این بدین معناست که فرزندان سنجاقک هایی که در پاییز به سمت جنوب حرکت کرده اند در بهار به سمت شمال سفر می کنند؛ و سرانجام اینکه از میان 2500 گونه از این حشرات تنها 50 نوع آن همانند پرندگان به مهاجرت می پردازند و رازعلت سفر طولانی آنها تا کنون ناشناخته مانده است

 

منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )