تریپس گلخانه
تریپس
گلخانه
(Heliothrips haemorrhoidalis)
معرفی آفت
این تریپس توسط Bouche در سال 1833 از
نمونه‌های گرفته شده در گلخانه‌ای در اروپا و با نام علمی Thrips haemorrhoidalis معرفی شد. Packard این گونه را
برای اولین بار در سال 1870 معرفی کرد و آنرا تریپس گلخانه
نامید. این حشره با نام معمول تریپس گلخانه
و با نام علمی Heliothrips
haemorrhoidalis) Bouche) که توسط انجمن حشره‌شناسی آمریکا
موافقت شده شناخته شده می‌باشد.
نام مترادف Thrips haemorrhoidalis
Bouche 1833
پراکندگی
اگرچه این آفت از اروپا منشأ گرفته است اما یک گونه مخصوص
دنیای جدید (نیمکره غربی یا آمریکا) است. این آفت احتمالاً از نواحی
گرمسیری آمریکا و بوسیله گیاهان زینتی به اروپا معرفی شد. این حشره
در برزیل غرب هند و آمریکای مرکزی بر روی گیاهان
زراعی و وحشی یا فت می‌شود. برخی اوقات در ماههای گرم سال از گلخانه‌های
شمال فلوریدا خارج می‌شود. در اروپا، آلمان، انگلیس، فرانسه، ایتالیا، وین،
فنلاند، فلسطین و شمال آفریقا یآفت می‌شود. با توجه به عادت
زندگی این تریپس احتمالاً می‌تواند در بیشتر گلخانه‌های دنیا وجود داشته باشد.
در پرواز بسیار ضعیف است و بیشتر اوقات را در مناطق سایه‌دار روی گیاهان
می‌گذارند.
توصیف و زندگی آفت
تخمها سفید و موزی شکل هستند و بصورت انفرادی در بآفت گیاه
گذاشته می‌شوند. انتهای تخم معمولاً بوسیله یک لنز دستی دیده می‌شود. رنگ لارو در
مراحل ابتدایی تا حدودی سفید و با چشمان قرم زاس. رنگ لارو پس از تغذیه متمایل به
زرد می‌شود. لارو بالغ بطور متوسط 1 میلی‌متر طول دا رد. این حشره
دو مرحله لاروی دارد که سپس پوست اندازی می‌ککند و به پیش شفیره
(Prepupa) تبدیل می‌شود
که دارای رنگ زرد، چشمان قرمز، بالهای کوتاه است.
حشره
در مرحله شفیرگی کمی بزرگتر و دارای بالها و چشمان درشت‌تر است. در این
مرحله هم رنگش متمایل به زرد است که با افزایش سن
به تیرگی می‌گراید. در این مرحله شاخکها رو به بالا و عقب به روی سر قرار دارند حشره
در مراحل پیش شفیرگی و شفیرگی تغذیه‌ای ندارند.
سر و سینه (thorax) در حشره
بالغ تیره مایل به مشکی هستند و شکم از زرد به زرد مایل به قرمز و سپس
به قهوه‌ای و در آخر به سیاه تغییر رنگ می‌دهد. دماهای خنک با عث تأخیر در تغییر
رنگ می‌شود. پاها زرد کمرنگ باقی می‌مانند و شاخکها در حشره
بالغ شامل 8 سگمنت می‌باشند.
تریپس در گلخانه بکرزا (parthenogenic) است یعنی اینکه بدون جفتگیری تولید نسل
می‌کند و نرها بندرت دیده می‌شوند. ماده‌ها تخمهای خود را در درون برگ یا میوه
قرار می‌دهند. درست کمی قبل از باز شدن تخم، آنها تاول می‌زنند. اگر از یک تردستی
استفاده کنیم می‌تواند تا حدی در بررسی چگونگی ظهور جمعیت‌های تریپس و ارتباط آن
به مکان آنها در برگ کمک کند.
میزبانها
در فلوریدا این تریپس مخصوص پنبه است اما از روی گیاهان
Viburnum، زغال اخته،
آزالیه، انگور، خرما، Ardisia، ارکیده،
آواکادو، گل شیپوری Crinum SP.، Ficus nitida، خرمای زایشی، Coleus SP.، افرا،
ماگتولیا، انبه، Aspidium SP.، کوکب، سرخس، Guavas، کنف فلوکس، Pink و بسیاری دیگر
از گیاهان زینتی هم جمع‌آوری شده است. در فلسطین بر روی پرتقال و در
Ceylon از روی Garcinia mangostana گزارش شده است.
خسارت تریپس گلخانه بر روی میوه‌های در حال رشد مرکبات بصورت
ایجاد لکه بر روی پوست میوه است (لکه‌هیا گرد یا لکه‌های ضخیم و نامنظم) همچنین
این نوع خسارت بر روی میوه‌های دسته جمعی (گروهی)یا در جاهایی که یک برگ یا یک
سرشاخه در تماس مستقیم با میوه است دیده می‌شود.
اهمیت اقتصادی
این تریپس در درجه اول از شاخ و برگ گیاهان زینتی تغذیه می‌کند.
در ابتدا به سطح زیرین برگ حمله می‌کند و با تغذیه بیشتر جمعیت خود را افزایش می‌دهد
و به سطح بالایی برگ تغییر مکان می‌دهد. برگها بیرنگ و رنگ پریده می‌شوند و بین
رگبرگهای فرعی (کناری) به شکلی دیده می‌شود. برگهایی که شدیداً آسیب دیده‌اند زرد
می‌شوند و می‌افتند. علاوه بر این بر اثر تغذیه تریپس قطرات بسیار کوچک مایع مایل
به قرمز در هر دو سطح برگ دیده می‌شود که بوسیله تریپس ترشح شده‌اند و رنگ این
قطرات بتدریج سیاه می‌شود. این گلبولهای مایع (قطرات کوچک) از نظر اندازه بزرگ و
سپس متوقل می‌شوند و بلافاصله یک گلبول دیگر شروع به تشکیل شدن می‌کند که در نتیجه
این اعمال باعث بوجود آمدن لکه‌های سیاه در مناطق مورد هجوم است. این گلبولها ب
عنوان بازدارنده‌های پرواتورها (شکارچی‌ها) عمل می‌کنند.
در فلسطین تریپس گلخانه به برگها و میوه‌های مرکبات خسارت می‌زند
اما باعث بوجود آمدن قطرات مذکور روی برگ نمیشود. خسارت روی میوه ممکن است
قسمتهای مورد هجوم را بصورت فرو رفته و مشبک کند. این نوع خسارت بر روی میوه‌های
نرسیده و کال دیده می‌شود.
در میوه‌های رسیده این نوع خسارت بخوبی قابل تشخیص نیست زیرا که در داخل پوست سالم
میوه بدون فرو رفتگی ایجاد می‌شود. در کالیفرنیا با توجه به اطلاعات گذشته، تریپس گلخانه
اقتصادی‌ترین آفت بر روی آواکادو بشمار می‌رود.
مدیریت
این آفت فقط یک و شخص طبیعی مؤثر شناخت هشده دارد و آن Thripobius Semiluteus است که پارازیت
لارو است و از برزیل و استرالیا در اواسط دهه 1980 به کالیفرنیا معرفی شد. در لارو
پارازیت شده دو طرف بدن بجای اینکه مخروطی شکل باشند (لارو در تریپس سالم) بیشتر
موازی هستند.
رنگ شفیره پارازیت شده در بین شفیره‌های پارازیت نشده
کاملاً مشکی است و این در حالی است که رنگ شفیره‌های پارازیت نشده نیمه شفاف
(زجاجی) است.
همچنین دیگر دشمنان طبیعی تریپس گلخانه که اثر کمتری هم
دارند عبارتند از:
Megaphragma mymaripenne پارازیت تخم
Frank linothrips orizabensis
F. uespiformis شکارچی
(پرداتور)
Leptothrips mali
این سه گونه اخیر به شکارچی‌های سیاه نیز معروفند.
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )