معرفي مهمترين شاخص هاي تعيين ارزش غذايي گياهان مرتعي

 

 

 

ارزاني حسين*,كابلي سيدحسن,نيك خواه علي,جليلي عادل

 

* دانشكده منابع طبيعي دانشگاه تهران

 

 

هرچند آگاهي از ارزش غذايي علوفه مرتعي جهت مديريت چرايي مراتع ضرورت دارد ، اما اطلاعات چنداني در اين خصوص در دسترس نيست لذا به منظور مطالعه تغييرات ارزش غذايي علوفه گونه هاي گياهي مختلف مورد استفاده دام در اقاليم و مراحل رويشي مختلف و معرفي مهم ترين متغيرهاي تعيين ارزش غذايي علوفه ، پنج گونه از گياهان مرتعي Agropyron trichophorum)، Agropyron tauri، Bromus tomentellus، Festuca ovina و (Hordeum bulbosum در دو منطقه با شرايط اقليمي خيلي مرطوب سرد و مرطوب فرا سرد در دو مرحله گلدهي و بذردهي مد نظر قرار گرفتند. نمونه برداري به روش كاملاً تصادفي از مناطق مورد مطالعه و گونه هاي مختلف صورت پذيرفت. نمونه هاي گردآ وري شده پس از خشك شدن با روش هاي مختلف آزمايشگاهي مورد تجزيه شيميايي قرار گرفت، مقدار ماده خشك، خاكستر، چربي خام، الياف خام، انرژي خام، پروتيين خام، ديواره سلولي منهاي همي سلولز، ديواره سلولي و مواد معدني (مس، آهن، روي منگنز، منيزم، پتاسيم، سديم، كلسيم و فسفر) اندازه گيري شد. تجزيه واريانس داده ها، حاكي از تاثير شرايط محيطي بر كيفيت علوفه بود. بيشترين تغييرات تحت تاثير مرحله رويشي و كمترين تغييرات تحت اثر اقليم بود. ارزش غذايي و به تبع آن كيفيت علوفه طي مراحل رويشي از گلدهي به بذردهي كاهش يافت. اختلاف متغييرهاي مطالعه شده در بين گونه هاي گياهي مختلف و دو اقليم نيز معني دار بود، اما مقدار اختلاف بين متغيرهاي مورد مطالعه در حدي نبودكه در مديريت تغذيه اي دام در مرتع تاثيرگذار باشد. بر اساس اين نتايج، در مديريت چرا، توجه به تغييرات كيفيت علوفه در مراحل مختلف رويشي بيشترين اهميت را به خود اختصاص مي دهد. تحليل ارتباط موجود بين متغيرها، تغييرات حاصل تحت تاثير شرايط محيطي و مقايسه نتايج با نياز روزانه دام (گوسفند) حاكي از اولويت اندازه گيري نيتروژن و ديواره سلولي منهاي همي سلولز در تعيين ارزش غذايي گياهان مرتعي است. با اندازه گيري اين دو متغير برآورد مقدار انرژي قابل متابوليسم علوفه (به كمك روابط تجربي) ميسر مي شود و از طرف ديگر مقدار پروتيين خام خوراك دام به دست مي آيد. اندازه گيري ساير متغيرها در خصوص مطالعه ارزش غذايي گياهان مرتعي از اهميت كمتري برخوردار است.

 

 

منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )