آناليز منطقه اي شدت خشكسالي هيدرولوژيكي در حوزه هاي آبخيز استان تهران

 

 

سميعي مسعود*,ثقفيان بهرام,مهدوي محمد

 

* پژوهشکده حفاظت خاك و آبخيزداري كشور

 

 

تجزيه و تحليل خشكسالي در پروژه هاي تامين آب از اهميت زيادي برخوردار است. در تحليل منطقه اي خشکسالي هيدرولوژيکي، با برقراري ارتباط ميان ويژگي هاي حوزه هاي آبخيز و شاخص هاي جريان، مي توان شدت خشكسالي را برآورد کرد. در اين تحقيق در 12 زيرحوزه واقع در استان تهران ابتدا آناليز فراواني شدت خشكسالي هيدرولوژيکي با توزيع نرمال انجام گرفت . از طرف ديگر، با استفاده از 19 متغير حاصل از ويژگي هاي فيزيوگرافي، اقليمي و زمين شناسي، تجزيه و تحليل عاملي صورت گرفت و چهار عامل مساحت، بارش متوسط ساليانه، متوسط وزني نفوذپذيري خيلي كم و شيب متوسط حوزه به عنوان عوامل موثر شناسايي شد. در تعيين مناطق همگن از روش تجزيه خوشه اي استفاده شد كه منجر به شناسايي دو گروه همگن شد. براي برآورد شدت خشكسالي هيدرولوژيکي، از تئوري ران (Theory Run) استفاده شد. به منظور تعيين رابطه بين شدت خشكسالي با دوره بازگشت 10 سال و تداوم 4 ماه با خصوصيات حوزه ها ، رگرسيون چند متغيره مورد استفاده قرار گرفت و مناسب ترين مدل براي هر منطقه به دست آمد. در نهايت، به منظور مقايسه و ارزيابي صحت و كارايي مدل هاي منطقه اي اطلاعات سه ايستگاه شاهد مورد استفاده قرار گرفت و شدت خشكسالي بر اساس مدل هاي منطقه اي با مقادير متكي بر ايستگاه هاي شاهد مقايسه شد. نتايج نشان داد كه در منطقه مورد مطالعه مدل هاي حاکم در مناطق همگن دقت بيشتري نسبت به مدل هاي كل منطقه دارد و عامل مساحت شدت خشكسالي را با دقت مناسب برآورد مي كند.

 

 

منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )