● زمان جوانه زدن
● زمان جوانه زدن
دوره سبز شدن بعضی از علفهای هرز یک ساله کاملاً مشخص شده است، برای مثال اوج زمان سبز کردن تاج خروس وحشی و سلمک از اواسط بهار تا اوایل تابستان است، حال آنکه برای این دوره علف هرز هفت بند از اواخر بهار الی اواسط تابستان می‌باشد. زمان سبز کردن علفهای هرز در زراعت چغندرقند نقش کلیدی در برنامه ریزی مدیریت علفهای هرز ایفا می‌کند.
استفاده از غاز ها در کنترل علف های هرز
مدت زیادی است که از غازها برای چریدن علف های هرز در کشت برخی گیاهان استفاده می شود . اگرچه که در آسیا از این پرنده به مقدار زیاد استفاده می گردد اما از دهه 1950، در کشور آمریکا نیز از غاز ها برای کنترل علف های هرز در مزارع پنبه و دیگر گیاهان و باغات میوه استفاده شده است. غاز ها برخی علف های هرز را با اشتها خورده و این در حالی است به برخی گیاهان زراعی صدمه ای نمی زنند و قادرند تا علف های هرز را به محض جوانه زدن از بین ببرند. پس از دهه 1950 و در طول دهه 1970، میزان علاقه برای استفاده از غاز ها، به خاطر توسعه علف کش های شیمیایی کاهش یافت. اما امروزه با پی بردن به عوارض و خطرات سموم شیمیایی و ایجاد کشت های ارگانیک، استفاده از غاز ها برای کنترل علف های هرز مجدداً در بین کشاورزان برخی کشور ها رواج پیدا کرده است.
غاز های انواع مختلفی از گیاهان را مورد تغذیه قرار داده که در این بین، اکثر باریک برگ ها را بر پهن برگ ها ترجیح می دهند. به همین دلیل می توان از آن ها برای کنترل علف های هرز (به خصوص باریک برگ ها) در مزارع پهن برگ ها و باغات استفاده نمود. از باریک برگ هایی که مورد علاقه غاز ها می باشند می توان به قیاق، مرغ، اویار سلام، خارخسک، گندمک، جنس دم اسب و دیگر گونه ها اشاره نمود. حتی در شرایطی که میزان این گیاهان کم باشد، غازها زمین را کنده و از ریزوم های قیاق و مرغ و ... نیز استفاده می کنند. البته در صورت تداوم کمبود غذا و ایجاد گرسنگی ممکن است به خوردن گیاهان پهن برگ و گیاه زراعی نیز روی بیاورند. همچنین غاز ها از میوه های افتاده روی زمین نیز که محل مناسبی برای زندگی و زمستان گذرانی آفات و بیماری ها هستند تغذیه می کنند.
غاز ها را می توان برای خوردن علف های هرزی که در شرایط عادی از آن ها تغذیه نمی کنند، تربیت نمود. نکته اول این است که نباید از غذاهای (گیاهان) خوش خوراک و آبدار برای تغذیه جوجه غاز ها استفاده نمود زیرا این کار باعث می شود تا آن ها پس از بزرگتر شدن و ورود به مزرعه از خوردن علف های هرز کم کیفیت خودداری خواهند کنند. در طی این مدت (فاصله بین تولد و ورود به مزرعه) تنوع غذایی آن ها باید محدود باشد و مقدار این محدودیت به تنوع و مقدار علف های هرز موجود در مزرعه بستگی دارد. در طی این دوره می توان به منظور تربیت بهتر غاز ها در تغذیه از علف های هرز، آن دسته از علف های هرزی را که در مزرعه مشکل ساز هستد به جوجه ها داد تا تنها از این گیاهان تغذیه کنند. در صورتی که این علف های هرز در ابتدای فصل در دسترس نیستند می توان آن ها را در گلخانه کشت نمود. این کار باعث عادت کردن غاز های جوان به تغذیه از گیاهان خاص و مورد نظر کشاورز می شود و بدین ترتیب وقتی غاز ها وارد مزرعه شوند، این دسته از علف های هرز را بر دیگر گیاهان ترجیح خواهند داد. البته در صورتی که نیاز غذایی غاز ها از طریق علف های هرز برآورده نشود، می توان از مکمل های غذایی نیز استفاده نمود. نوع و مقدار این مکمل بسیار متنوع بوده و تنها از طریق تجربه بدست می آید. مصرف این مکمل ها در زمانی که غاز ها جوجه هستند ضروری بوده و پس از آن بستگی به نیاز آن ها دارد. به هر حال کنترل مناسب علف های هرز مستلزم شاداب و سلامت بودن غاز ها بوده و این امر نیز مشروط به تغذیه صحیح و کامل آن ها می باشد.
غاز ها پس از تولد به شش تا هشت هفته زمان نیاز دارند تا رشد کافی کرده و بتوان آن ها را به طور دائم در فضای باز رها کرد. البته در قبل از این مدت نیز امکان بردن آن ها به زمین وجود دارد اما باید در هنگام شب، آفتاب ظهر و گرمای شدید، سرما و بارندگی آن ها را به پناهگاهشان بازگرداند.
غاز های جوان نسبت به غاز های مسن تر فعال تر بوده، تغذیه بیشتری داشته و بنابراین اثر بهتری بر کنترل علف های هرز دارند. از آنجایی که غاز های جوان سبک تر می باشد، خسارت احتمالی آن ها بر گیاه زراعی به دلیل عبور از روی آن کمتر خواهد بود. در مقابل، غاز های مسن تر به خصوص در هوای گرم کمتر فعال بوده و نگهداری آن ها در محدوده ای خاص مشکل تر است. از طرف دیگر هزینه نگهداری غاز ها در طول فصل سرما بیش از هزینه خرید جوجه غازهای جدید در ابتدای بهار آینده خواهد بود. با توجه به تمامی مطالب گفته شده در بالا بهتر است تا سال جدید را با جوجه های متولد شده در همان سال آغاز کرد و از نگهداری غاز ها برای سال بعد اجتناب نمود. البته همانطور که گفته شد غاز ها قبل از ورود به مزرعه باید حداقل 6 هفته از عمرشان گذشته باشد.
به طور کلی انواع مختلف غاز ها می توانند از علف های هرز تغذیه نموده و آن ها را کنترل نمایند. اما نژاد های سفید چینی به خاطر اشتهای بیشتر و نیز داشتن گردن بلند که به آن ها در خوردن علف های هرز بین بوته های گیاه زراعی کمک می کند بیشتر مورد استفاده قرار گرفته اند. از طرف دیگر در مقایسه با سایر نژاد ها، وزن آن ها کمتر بوده و در صورتی که از روی یک بوته گیاه زراعی عبور کننده خسارت کمتری به آن وارد می شود.
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )