دستور العمل نحوه برخورد با گله های مشكوك و آلوده به آنفلوانزای فوق حاد طیور (h5,h7 )
دستور العمل نحوه برخورد با گله های مشكوك و آلوده به آنفلوانزای فوق حاد طیور (h5,h7 )
الف: تعاریف
1- واحد مشكوك:
واحد مشكوك به واحدی اطلاق میگردد كه دارای علائم ذیل باشد.
1-1. انتشار ناگهانی بیماری در گله
2-1. بیحالی شدید، پژمردگی و دور هم جمع شدن گله
3-1. كاهش شدید مصرف دان
4-1. افت ناگهانی و شدید تولید روزانه
5-1. شروع ناگهانی تلفات با روند افزایشی روزانه (در گله گوشتی تلفات بیش از 3%روزانه)
در این صورت لازم است اداره كل دامپزشكی استان نسبت به گزارش و نمونه برداری و ارسال آن به سازمان دامپزشكی اقدام و عملیات بهداشتی – قرنطینه ای را برابر دستورالعمل های ارسالی اقدام نمایند.
2- كانون آلوده
كانون آلوده به كانونی اطلاق میگردد كه نمونه های ارسالی با یكی از آزمایشات ذیل مورد تأیید قرار گیرد
1-2. جداسازی ویروس
2-2rt-pcr .
3-2 . Hi در صورت لزوم با دو نوبت نمونه گیری و آزمایش سرمی با فاصله 14-10 روز
بدیهی است در اولین كانون، جداسازی ویروس ضروری است و در موارد بعدی كانون، مثبت بودن در Rt-pcr یا Hi كفایت میكند
3- منطقه آلوده
به منطقه ای اطلاق میگردد كه حداقل یك كانون آلوده به تشخیص قطعی رسیده باشد در صورتیكه مرغداریهای موجود (طیور صنعتی، سنتی) در این منطقه دچار تلفات فزاینده و یا افت تولید ناگهانی باشد. بدون انجام آزمایشات مربوطه همراه با نمونه گیری تا شعاع 1 كیلومتری معدوم و تا شعاع 5 كیلومتری قرنطینه و در صورت وجود علائم معدوم خواهند شد و منطقه آلوده اعلام میگردد .بدیهی است در مرغداریها تا شعاع فوق بسته به شرایط نسبت به تخلیه یا معدوم سازی اقدام میگردد.
ب: اصول كلی1- تشكیل اكیپ مراقبت فعال یا بیماریابی شامل دكتر دامپزشك و كاردان دامپزشك جهت بررسی و مراقبت بیماری و اخذ نمونه
2- تشكیل اكیپ امحاء و معدوم سازی ویژه در هر شهرستان شامل دكتر دامپزشك، كاردان دامپزشك و چند كارگر( ترجیحاً از كارگرهای همان مرغداری بكار گرفته شوند)
3- تجهیز اكیپ مراقبت و امحاء و معدوم سازی به وسائل ایمنی شخصی از قبیل ماسك، عینك، چكمه، كلاه، لباس و ...)
4- توقف وسائط نقلیه در 500 متری كانون بیماری
5- قرنطینه كامل فارم و منع خروج از فارم بدون مجوز دكتر دامپزشك اكیپ امحاء و معدوم سازی
6- منع ورود افراد متفرقه به فارم
7- نصب تابلوی "منطقه مشكوك به آلودگی با ویروس آنفلوانزای مرغی" درموارد مشكوك و نصب تابلوی " منطقه آلوده به ویروس آنفلوانزای مرغی" در موارد تأیید شده در فاصله 500 و 100 متری جاده منتهی به مرغداری و همچنین نصب تابلو مبنی بر "واحد تحت كنترل قرنطینه " در درب ورودی به مرغداری
8- معدوم و امحاء طیور گله آلوده، ضایعات و دان مصرفی در محوطه فارم و در عمق حداقل 5/2 متری سطح زمین و حداقل یك متر بالاتر از سطح آب زیرزمینی باید باشد
9-سطح بستر قبل از سوزاندن یا كمپوست كردن، باید ضدعفونی شود
10- ویروس آنفلوانزا نسبت به بسیاری از ضدعفونی كننده ها خصوصاً نسبت به تركیبات پراكسید ، فنلی، تركیبات چهارتایی، گلوتارآلدئیدها و مواد قلیایی حساس است. كه بسته به موارد مصرف انتخاب گردد.
11 - جلوگیری از جوجه ریزی تا شعاع 5 كیلومتری از مركز كانون آلوده تا اطلاع ثانویه و رفع ممنوعیت كانون
ج:آمادگی قبل از وقوع بیماری:
1- تمام مواد و وسایل لازم بویژه وسائل حفاظت شخصی از قبیل لباس سراسری، ماسك مخصوص، وسائل حفاظت چشم، دستكش و چكمه لاستیكی (یا پوشش پلاستیكی برای كفش) باید از قبل آماده باشد.
2- تهیه مواد ضدعفونی كننده مؤثر
3- نیروی انسانی آموزش دیده در حداقل ممكن (از ورود افراد متفرقه به محوطه عملیات جلوگیری شود)
د: شیوه های اجرایی حذف گله آلوده:
1- ابتدا با شیوه مناسب باید كلیه طیور موجود را حتی المقدور در داخل سالن از بین برد. شیوه كشتن طیور با توجه به تعداد موجود گله صورت میگیرد. در مورد طیور بومی و تعداد كم با جابجایی گردن میتوان پرنده ها را كشت. در مقیاس بیشتر میتوان از گاز Co2 و یا گاز خروجی از موتورهای احتراقی و همچنین از فنوباربیتال سدیم استفاده كرد.
2- استفاده از گاز فرمالین پرمنگنات به نسبت 1:2 (20گرم پر منگنات + 40 سی سی فرمالین) همزمان با افزایش دمای سالن و جمع كردن جوجه ها در محوطه محدود داخل سالن اقدام گردد.
- گاز Co2 به میزان 5/17 كیلوگرم در یكهزار متر مكعب در مدت زمان 30 دقیقه محیط را اشباع و در مدت زمان 15 دقیقه مرگ برای طیور اتفاق می افتد
- فنوباربیتال سدیم (80 میلی گرم در 55 میلی لیتر) در طی چهار ساعت باعث عدم هوشیاری شده و با قرار دادن در كیسه های پلاستیكی خفه میشوند.
3- در حین كشتار گله بمنظور جلوگیری از پراكنده شدن ضایعات، تمام درها و پنجره ها باید مسدود و تهویه ها خاموش شود.
4- از دسترسی پرندگان وحشی و جانوران موذی و همچنین حیواناتی نظیر سگ و گربه و ... در حین عملیات به فارم باید جلوگیری شود.
5- از بین بردن مؤثر و فوری كلیه موادی كه قابل ضدعفونی كردن نیستند از قبیل پرنده های مرده، تخم مرغ، بستر، كود، لاشه های تازه و منجمد، ابزار وسایل پس از قرار دادن آنها در كیسه های پلاستیكی غیر قابل نفوذ ضروری است.
6- از بین بردن ضایعات با شیوه های دفن كردن، كمپوست كردن و یا سوزاندن صورت میگیرد. بهترین شیوه برای كود و بستر و دان كمپوست كردن بهمراه هیدروكسید كلسیم (آهك زنده) است فبل از جابجایی كود و دان جهت كمپوست یا دفن كردن باید سطح بستر را ضدعفونی و آنها را در كیسه های پلاستیكی غیر قابل نفوذ قرار داد.
ارزانترین شیوه برای معدوم نمودن و امحاء لاشه طیور و دفن كردن آنها پس از قرار دادن در كیسه پلاستیكی غیر قابل نفوذ فاصله در عمق حداقل 5/2 متری از سطح زمین و حداقل یك متر بالاتر از سطح آب میباشد در این خصوص حداقل حمل و نقل باید انجام شده و در نزدیكترین فاصله به آشیانه ها در داخل مرغداری دفن شوند.. بدیهی است برای لایه زیر لاشه ها و لایه روی لاشه ها از آهك زنده استفاده میشود. بعد از دفن یا كمپوست مواد دفعی باید بگونه ای پوشانده شوند كه هیچ حیوانی اعم از پرندگان و سگ و ... به آن دسترسی نداشته باشد. در صورت امكان سوزاندن لاشه ها در گودالهای حفر شده صورت گیرد.
7- بستر و دان كمپوست شده حداقل تا 60 روز و لاشه های دفن شده حداقل 4 ماه دستكاری نشود.
8- پس از دفن لاشه ها و سایر وسایل غیر قابل ضدعفونی مثل لوازم كاغذی و چوبی، و نیز كمپوست كردن بستر، شستشو و ضدعفونی كردن ساختمان و وسائل موجود با ضدعفونی كننده های وسیع الطیف مؤثر الزامی است قبل از ضدعفونی كردن، برس زدن، شستشو با مواد پاك كننده بمنظور حذف مواد آلی از سطوح آشیانه، لوازم وسائط نقلیه باید انجام شود. توجه ویژه ای به رفع آلودگی سالن از بستر مبذول گردد. بخاطر داشته باشید كه ویروس آنفلوانزا 35 روز در 4 درجه سانتیگراد و 104 روز در كود زنده میماند.
9- ویروس آنفلوانزا ممكن است از طریق لباس، كفش، قفس حمل طیور، شانه تخم مرغ، كیسه دان منتقل شود لذا 0وسائل فوق باید ضدعفونی شود و در صورتیكه قابل ضدعفونی نیست معدوم شود استفاده از ضدعفونی كننده های مؤثر بشكل آئروسل بویژه برای ضدعفونی كردن هواكش ها و ابزارهای مشابه مناسب است برای ضدعفونی كردن لوازم برقی باید از گاز فرمالدئید استفاده شود.
و: سایر اقدامات:
- اكیپ مذكور باید از وسائل محافظت كننده مثل ماسك های تنفسی، عینك، لباس سرتاسری، دستكش و چكمه لاستیكی استفاده كند و لوازم و وسائل در صورت آلودگی شدید معدوم شوند در غیر اینصورت در پایان عملیات ضدعفونی شود.
- تعویض كامل پوشش كلیه افراد اعم از پرسنل اكیپ، پرسنل فارم در محل فارم همراه با شستشوی مناطقی از بدن كه فاقد پوشش میباشد با آب و مواد ضدعفونی و پاك كننده و دوش گرفتن افراد مزبور در اولین فرصت
- ضدعفونی وسیله نقلیه مرغدار- اكیپ و ...
- ضدعفونی خانه های كارگری، دفتر فارم و ...
- تهیه صورتجلسه مربوط به معدوم سازی و دفع لاشه و ضایعات آن بطور كامل
- اخذ تعهد كتبی مبنی بر عدم تماس كلیه افرادیكه در تماس با فارم آلوده بوده اند حداقل بمدت 3 روز با كلیه واحدهای غیر آلوده مرتبط با صنعت طیور
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )