عوامل موثر بر مديريت پايدار آب در بخش كشاورزي در استان همدان

 

 دکتر حشمت اله سعدی            علي طيبي، دانشجوي رشته ترويج و آموزش كشاورزي

چکیده

هدف اصلی این پژوهش بررسي عوامل موثر بر مديريت پايدار آب در استان همدان مي باشد. مديريت پايدار آب عبارت است از مصرف بهينه آب در چارچوب اهداف توسعه پايدار به گونه اي كه تخريب آبخيزها، رودها، چشمه ها، قنوات و زيستگاه هاي آبي را به دنبال نداشته باشد و آيندگان هم بتوانند از آن استفاده نمايند. جامعه آماري تحقيق که به صورت پيمايشي انجام شده است، عبارتند از مجموعه كشاورزاني كه در استان همدان به كشاورزي اشتغال دارند. از این تعداد 101 نفر از طريق نمونه گيري ( تصادفی دو مرحله ای ) انتخاب شده اند. پرسشنامه مهمترين ابزار جمع آوري اطلاعات در تحقيق حاضر است اما در کنار پرسشنامه از تکنیک مصاحبه نیز استفاده شده است. دقت شاخص ها و گويه ها در پرسشنامه یا روايي صوري (Face Validity ) توسط متخصصان فن مورد تائيد قرار گرفته است. براي بررسي پايايي ابزار تحقيق (Reliability ) پرسشنامه در اختيار تعدادي از كشاورزان قرار گرفت و نتايج آن بررسي و الفاي كرونباخ آن محاسبه گرديد و رقم 81 درصد به دست امده كه رقم قابل قبولي است. در تحليل داده از روش هاي مختلفي آماري به وي‍ژه تحليل عاملي استفاده شده است ( مقدار KMO برابر 812/0 و مقدار بارتلت برابر 3214 كه در سطح يك درصد معني دار بوده است ). نتايج تحقيق نشان مي دهد از ديدگاه كشاورزان، مديريت پايدار آب در شش عامل قابل تحليل و شناسايي است. اين عوامل كه بيش از 811/77 درصد واريانس كل را تبين مي كنند. در ادامه تحقيق با توجه به نتايج كمي و كيفي انجام شده توصيه هاي به منظور دستيابي به توسعه پايدار منابع آب در سطح استان ارائه شده است.

 

وازه های کلیدی: آب، مديريت پايدار منابع آب، توسعه پايدار، استان همدان

 

Factor Analysis of Agricultural Sustainable Water Management on hamedan province

 

1) Heshmatollah Saadi       2) Ali Tayebei

 

1) Assistant Professor, Agricultural Extension & Education Department, Bu Ali Sina University, Hamedan, Iran, Email: hsaadi48@basu.ac.ir

 

2) University student, Agricultural Extension & Education Department, Bu Ali Sina University

 

Abstract

The purpose of Sustainable Water Management (SWM) is simply to manage our water resources while taking into account the needs of present and future users. The main purpose in this research study was analysis of effective factor on sustainable water management in agricultural sector on Hamadan province (west of iran). The research method used was survey research and statistical population were farmer's (N=101). A questionnaire with 75 forced-choices was utilized. Empirical and face validity of the questionnaire was verified by a panel of experts consisted of both faculty members and Agricultural specialists. The questionnaire reliability which is estimated by Combat's Alpha was 81. In this research in addition to descriptive methods of data the factor analysis method was utilized with using KMO (0/812) and Bartlett tests (sig = 000).  Findings of factor analysis indicated that water sustainable management could be classified into six factors respectively: 1) Agricultural factor. 2) Change of Irrigation system factor. 3) Education, extension & participation factor. 4) Irrigation management factor. 5) Land use management factor. 6) GO, s , NGO, s &  CBO, s factor. The six factor solution explained 77/82 % of the total variance of effective factor on water sustainable management in agricultural sector on Hamadan province. According to results of this research, it was found that for sustainable water management should be based on a participatory approach, involving users, planners and policy makers at all levels.

 

Key Words: water, sustainable water management, sustainable development, hamedan province, Iran.