تنوع ژنتيکي در کلکسيون سورگوم بانک ژن گياهي ملي ايران
تنوع ژنتيکي در کلکسيون سورگوم بانک ژن گياهي ملي ايران:
به منظور بررسي تنوع ژنتيکي در ژرم پلاسم سورگوم بانک ژن گياهي ملي ايران، تعداد 130 توده در دو سال 1377 و 1378 در مزرعه تحقيقاتي موسسه اصلاح و تهيه نهال و بذر در کرج مورد ارزيابي قرار گرفتند. تنوع قابل توجهي در صفات مورد مطالعه مشاهده شد. فقط رنگ گياه تنوعي را نشان نداد و تمام توده ها رنگيزه دار بودند. تعداد روز تا 50 درصد گلدهي از 55 تا 114 روز در سال اول و 58 تا 150 روز در سال دوم متغير بود. ارتفاع گياه در زمان 50 درصد گلدهي از 44 تا 240 سانتي متر با ميانگين 132.9 سانتي متر تغيير مي کرد. در صفت توسعه پانيکل تمام سطوح تنوع و در صفت شکل و تراکم پانيکل ده حالت از سطوح تنوع مشاهده گرديد. با استفاده از ضريب شنون (Shannon, 1948) و ضريب تغييرات مشخص شد که بيشترين تنوع در صفات شکل و تراکم پانيکل و طول پانيکل وجود دارد. وزن صد دانه از 1 تا 5.1 با ميانگين 2.7 گرم متغير بود. نتايج حاصل از تجزيه رگرسيون چند متغيره در سال اول نشان داد که 59 درصد از تنوع موجود در وزن صد دانه در صفات پوشيدگي دانه، توسعه پانيکل، تراکم پانيکل و پوشش سفيد رنگ روي ساقه قرار دارد. نتايج حاصل از تجزيه به عامل ها نشان داد که 71.3 درصد از تنوع جامعه در هشت عامل قرار دارد. عامل اول که شامل صفات تعداد روز تا گلدهي، رنگ گلوم، پوشيدگي دانه، درخشندگي دانه، طول گل آذين، آبداري ساقه و طعم آب ساقه بود به تنهايي 28.1 درصد از تنوع را نشان داد. تجزيه کلاستر، استان ها را به چهار دسته تقسيم کرد. نمونه هاي مازندران، گلستان و ايلام در خوشه اول، نمونه هاي کرمان، خراسان و تهران در خوشه دوم، نمونه هاي فارس، يزد و اصفهان در خوشه سوم و نمونه هاي سيستان و بلوچستان به تنهايي در خوشه چهارم قرار گرفتند. اين يافته نشان داد که نمونه هاي استان سيستان و بلوچستان در مقايسه با نمونه هاي بقيه استان ها از نظر ژنتيکي کمترين قرابت را دارد. با توجه به وجود تنوع قابل توجه براي اکثر صفات، کلکسيون بانک ژن مي تواند به عنوان ژرم پلاسم باارزشي در اصلاح سورگوم جهت اهداف گوناگون به کار رود.