قناری - راهنمای کامل نگهداری و پرورش نگهداری و تغذیه قناری
تغذیه ، بهداشت ، درمان و روش نگهداری و... مطالب مفید درباره قناری
راهنمایی اولیه :
اغلب اشخاص به خاطر آواز دلنشین پرنده اقدام به نگهداری قناری می نمایند.
در ماههای آبان یا آذر اقدام به خرید قناری نر جوانی که تازه آوازخوانی را آموخته نمایید. در صورت امکان حق تعویض را با فروشنده شرط کنید. تا مثلا اگر قناری آواز خوان خوبی نبود آنرا با دیگری عوض نمایید. آوازخوان های با استعداد در فروشگاه های مناسب داخل محفظه های انفرادی نگهداری می شوند. بدین ترتیب خریدار امکان شنیدن صدای تک تک آنها را داشته و می تواند بسته به دلخواه یکی را انتخاب نماید. قدری وقت صرف نموده و به پرنده مورد نظر خود گوش فرا دهید. در صورتی که جزییات آواز پرنده برایتان اهمیت دارد از شخص متخصص کمک بگیرید. به همان گونه که تمامی قناری ها زرد نمی باشند همه شان نیز دارای آواز خوش نیستند. برخی دارای صوتی بلند و تند بوده که خصوصا در آپارتمان های کوچک اسباب مزاحمت نگهدارنده خواهند شد. اغلب قناری های رنگی که زیبایی ظاهر در مورد آنها در درجه اول قرار می گیرد دارای چنین مشخصه ای هستند. البته با تکثیر حساب شده می توان زیبایی و خوش آوازی را در هم جمع نمود.
تشخیص نریا ماده ؟
برای مبتدیها اختلاف جنسیت تنها از روی آواز قابل تشخیص است. اگر قناری نر به اصطلاح (لال) نباشد جنسیتش از روی آواز قابل تشخیص است. صرف نظر از برخی استثناءها معمولا جثه نر از ماده بزرگتر بوده و رنگ دور چشمش جلای بیشتری دارد. در نرهای آماده جفت گیری (می تواند در آذر ماه باشد) پوست مخرج قدری کیس بر می دارد. ماده فاقد چنین علامتی بوده و یا تنها در انتهای مخرجش به میزان کم مشهود خواهد بود. در صورتی که در تشخیص از ماده مطمئن نیستید از فروشنده کمک بگیرید.
آب تنی قناری
قناری های آزاد در طبیعت دوست دارند که بر روی چمن های مرطوب غلت بزنند و بدین ترتیب خودشان را تمیز کنند. در برخی از موارد به علت طولانی شدن فواصل بین آب تنی ممکن است برخی از پرنده ها میل به آب تنی را از دست بدهند و یا جوجه هایی که برای اولین بار با ظرف آب تنی آشنا می شوند ممکن است رغبتی به این کار نشان ندهند. اما کلا آب تنی خصوصا در فصول گرم سال و هنگام پر ریزی بسیار ضروری است. چرا که موجب تحریک رشد سریع پرهای جدید می گردد. آب تنی پرنده ماده در اواخر دوران خوابیدن بر روی تخم ها باعث مرطوب شدن سطح پوسته آن شده و ضمن کاهش از دست رفتن آب موجب خروج راحت تر جوجه از تخم می گردد. بعد از استحمام پرنده به آراستن خود می پردازد. پرهای خود را پوش داده می لرزاند و با نوک خود آنها را مرتب می کند. سپس به کمک منقارش مواد چربی مترشحه از غده خاصی که در بالای محل اتصال دم به بدنش قرار دارد و اوروپیژیال (Uropygial) نامیده می شود را روی کلیه پرهایش می مالد. این روغن باعث براقی پرهای قناری شده و به عنوان یک ماده محافظ طبیعی عمل می کند. بعضی از پرنده های دست آموز عادت به استحمام در زیر شیر آب ظرفشویی آشپزخانه دارند و از ریزش جریان آب بر روی بدنشان بسیار لذت می برند. از اینرو بسیار طبیعی است که با شنیدن صدای جریان آب به سوی ظرفشویی پرواز کنند. یکی از راه ها آشنا کردن پرندگان با ظرف آب تنی گذاشتن برگ کاهوی مرطوب در کف قفس است تا پرنده خود را بر روی آن مالیده و پر و بالش را تمیز نماید. راه دیگر گذاشتن یک قطعه یخ بر روی قفس و قرار دادن ظرف آب تنی (با مقدار کمی آب) در زیر آن بر روی کف قفس است تا با آب شدن یخ و چکیدن قطرات آب پرنده نسبت به آب تنی تحریک شود. همچنین می توان ظرفی حاوی آب با درجه حرارتی حدود دمای اتاق و با عمقی کم به طوری که پرنده بتواند داخل آن آب تنی کند کف قفس قرار داده تا پرنده درون آن استحمام نماید. پس از استحمام به علت ریختن آب بر روی کف قفس خشک کردن و یا تعویض پوشش کف آن ضروری می باشد.
تغذيه قناری
اصلی ترين دانه مصرفی که می بايست هميشه در اختيار قناری قرار گيرد تخم کتان است . تخم کتان دانه ای مقوی و پرانرژی است ولی اين دانه بتنهايی نمی تواند تمامی نياز های يک موجود زنده را برآورده سازد بنابراين برای بر طرف شدن اين نيازها می بايست دانه ها و سبزيجات و مکملهای ويتامينی و پروتينی گوناگونی را تهيه و در اختيار پرنده قرار دهيد . دانه هايی نظير ارزن - شلغم - کلم - کاهو خرفه - ترب و شاهدانه . سبزيجات و ميوه هايی نظير برگ کاهو- ترب - اسفناج - کرفس - گشنيز - کلم - کدو - سيب - هويج - هلو و ليمو شيرين از منابع مهم کربوهيدراتها , چربيها , پروتينها و ويتامينها به حساب می آيند .
بخش ديگری از غذای قناری که بصورت دستی تهيه می شود دان نرم ناميده می شود . ممکن است ارزش غذايی دانه ها به مرور زمان و برحسب شرايط نگهداری تغيير کرده و کاهش يابد بنابر اين چهارمين بخش مواد غذايی افزودنی هايی مانند مکملهای پروتينی و ويتامين ها می باشند که برای جلوگيری از کمبود احتمالی آنها در خوراک پرنده مورد استفاده قرار می گيرند .
استفاده از كف دريا وسنگريزه در برنامه غذايي پرنده بسيار ضروري مي باشد و كمتر مورد توجه قرار ميگيرد سنگريزه يا صدف خرد شده شامل مواد معدني و عناصر مورد نياز قناري مي باشد كه در سنگدان قناري ذخيره شده و به عنوان يك عامل كمكي در هضم غذا به خصوص دانه ها به كار گرفته مي شود . كف دريا پوسته حاوي كلسيم مي باشد و باعث استحكام ئوك و همچنين پوسته تخم ها در هنگام توليد مثل مي گردد.ضمنا پرنده هنگام استفاده از كف دريا نوك خود را به مي كشد كه مانع رشد بيش از حد آن مي شود.
تغذیه را میتوان به چند دسته تقسیم بندی کرد:
۱)تغذیه دوران جوجگی(قبل از شصت روزگی)
۲)تغذیه دوران بلوغ (غیر از زمان پرریزی)
۳)تغذیه دوران پرریزی (تولک)
۴)تغذیه دوران بیماری
۵)تغذیه قناریهای سرخ و پرتقالی (تغذیه رنگی)
۱)تغذیه دوران جوجگی(قبل از شصت روزگی)
در این دوران علاوه بر دان معمولی که همان کتان و ارزن است هفته ای دو بار هفت تخم نیز در اختیار والدین و جوجه ها قرار دهید(البته جوجه ها تا حدود یک ماهگی توسط والدین تغذیه میشوند و تا دو ماهگی به خوردن دان سخت عادت میکنند)
از داروهای تقویتی مخصوص این دوره که در قسمت داروها معرفی شده اند استفاده شود
از هفته دوم از میوه جات و سبزیجات استفاده شود
از ابتدای صبح روز اول از دان نرم استفاده شود و تا دو ماهگی هر روز در اختیار جوجه ها قرار گیرد
از یک ماهگی به بعد از جوانه ها استفاده شود
روش ساخت و استفاده دان نرم :
متناسب با تعدادقناریها باید ساخته شود به طوری که تا قبل از سه روز مصرف شود ودر این مدت باید در یخچال نگهداری شود و مقداری در اختیار جوجه ها قرار بگیرد که تاحدود چهار الی پنج ساعت مصرف شود و در طول روز سه مرتبه تعویض شود تا فاسد نگردد.
ابتدا تخم مرغ را پس از پاک نمودن آلودگیها به مدت نیم ساعت در آب می جوشانیم سپس پوسته آن را جدا نموده و می گذاریم به طور کامل خشک شود بعد آنرا آسیاب می کنیم تا پودر شود تخم مرغ را رنده میکنیم به طوریکه به حالت خلال درآید، به اندازه حجم تخم مرغ هویج رنده میکنیم (قبل از رنده کردن هویج آنرا شسته و به طور کامل خشک میکنیم) اکنون هویج و تخم مرغ را مخلوط کرده و در یخچال قرار میدهیم.در هفته اول مقداری آرد سوخاری + پودر پوسته تخم مرغ قبل از گذاشتن در قفس روی مخلوط تخم مرغ و هویج توسط نمکدان یا چیزی شبیه آن میپاشیم به طوری که با مخلوط به دست آمده دانه دانه باشد و به هم نچسبد . از هفته دوم به حدو د 50 گرم آرد سوخاری ،2 عدد بادام خام و 2 عدد پسته خام پودر شده + حدود 5 گرم آرد برنج + 5 گرم شکر + 10 گرم سرلاک و 20 گرم جو پوست کنده آرد شده میتوان اضافه نمود .
۲)تغذیه دوران بلوغ (غیر از زمان پرریزی)
دراین دوران معمولاً از یک ترکیب ثابت شامل سه واحد تخم کتان+نیم واحد ارزن + نیم واحد تخم کلم قمری در فصل گرما و سه واحد تخم کتان+نیم واحد ارزن + نیم واحد تخم شلغم در فصل سرما استفاده نمود .میوه و سبزیجات هفته ای دو بار و دانهای تقویتی (هفت تخم) هفته ای یک بار به مقدار کم به طوری که در همان روز مصرف شود(با اندازه پر یک عدد انگشتی)
۳)تغذیه دوران پرریزی (تولک)
۱. خارج نمودن تمامي غذاهاي گرم از رژيم غذايي قناری(بجز تخم کتان)
۲. هفته اي سه بار و هر بار پنج قطره مولتي ويتامين از طريق آب آشاميدني به قناری خورانده شود(از قطره مولتي ويتامين انسانی هرگز استفاده نشود چون چرب بوده و باعث بیماریهای روده ای در پرنده میشود)
۳.استفاده از سبزيجاتي چون برگ اسفناج ، برگ كلم ، برگ کاهو (اول شسته و پس از خشک شدن به اندازه یک انگشت به یک قناری بدهید)
۴.استفاده از تخم کاهو ،تخم خرفه ،تخم اسفرزه و تخم کلم قمری
۵.استفاده از جوانه ها مانند جوانه گندم و ... برای تهیه جوانه ابتدا بذر را به مدت 24 ساعت در آب می ریزیم سپس از آب خارج نموده روی یک ظرف مسطح مانند بشقاب ریخته و یک پارچه نمدار روی آن قرار میدهیم. تا وقتی که جوانه ها حدود نیم سانتیمتر رشد کردند باید به پارچه نم داده شود اکنون جوانه قابل استفاده است. (تا حدود سه روز میتوان جوانه را در ظرف در بسته و در یخچال نگهداری کرد در ضمن وقتی مخواهید از جوانه ها برای پرنده استفاده کنید نباید جوانه ها خیس باشند)
6.قرار دادن ظرف آب جهت حمام كردن قناريها هفته ای دو بار (از پودر های ضد شپشک که مخصوص استفاده در آب حمام قناری ساخته شده نیز استفاده شود)
۴)تغذیه دوران بیماری
در این دوران باید از داروهای متناسب با بیماری استفاده شده و دوره درمان را کامل کرده و دستور مصرف دارو رعایت شود. دمای محیط را باید مد نظر قرار داد.در اکثر بیماریها مخصوصاً در بیماریهای روده ای تا بهبودی کامل قناری ، میوه و سبزیجات و دانهای اضافی را از جیره غذایی قناری حذف کرده و فقط از کتان استفاده شود.
۵)تغذیه قناریهای سرخ و پرتقالی (تغذیه رنگی)
تغذيه مواد رنگي به قناري از اين نظر اهميت دارد تا پرهاي قناري كه پس از دوره پر ريزي ، در حال تشكيل و رشد هستند ، رنگ سير و درخشنده پيدا نمايند.
تغذيه مواد رنگي چند روز قبل از شروع دوره تولك بايد شروع شده تا خون قناري از مواد رنگي اشباع شده و بتواند آن را به نسوج پرهاي جديد در حال رشد برساند. بنابراين بهتر است از اول تيرماه ، هفته اي يكي دو مرتبه غذاي رنگي به قناريهايي كه لازم است داده شود.
براي تغذيه قناري با مواد رنگي ابتدا غذاي تخم مرغي يا همطراز آن را تهيه كرده و به ازاي يك قاشق چايخوري غذاي تخم مرغي ، دو قاشق چايخوري غذاي رنگي اضافه نماييد و آنرا بخوبي مخلوط كنيد. در صورتي كه از غذاي رنگي تجاري مانند(Insensive Red ) استفاده مي كنيد طبق بروشور آن عمل نماييد.
در دوره تولك ، غذاي رنگي بايد روزانه به قناري داده شود. در موقع پرريزي قناري ، ميزان غذاي رنگي اضافه شده به غذاي تخم مرغي بايد سه قاشق چايخوري باشد. با شدت يافتن پر ريزي قناري ميزان غذاي رنگي به چهار تا پنج قاشق غذا خوري مي رسد. البته اين ميزان به مدت كمي ادامه مي يابد و با گذشت دوره بحران پرريزي قناري ، ميزان آن به مرور كم مي شود. بهترين طريق استفاده از مواد رنگي رعايت نظم و ترتيب در زياد و كم كردن ميزان آن در تغذيه قناري مي باشد. براي با دوام و ثابت كردن رنگ پرهاي قناري بعد از دوره تولك ، بايد يك حبه كوچك از (( كريستال سولفات دوفر )) كه بزرگتر از يك شاهدانه نباشد در هفته ، دو يا سه مرتبه در آب آشاميدني پرنده حل نموده و براي جلوگيري از ابتلا پرنده به يبوست ، يكروز پس از دادن سولفات دوفر ، 12 قطره گلسيرين به آب آشاميدني قناري اضافه نمود یا اینکه هفته ای یک بار هویج یا فلفل دلمه قرمز داد(استفاده زیاد فلفل برای قناری مضر است)
طرز تهيه غذاي رنگي :
براي تهيه غذاي رنگي ميتوان طبق اين دستور عمل نماييد:
يك قاشق چايخوري فلفل قرمز شيرين را با ده قاشق چايخوري بيسكويت (یا آرد سوخاری) ، تخم مرغ آب پز رنده شده و هویج رنده شده،مخلوط نماييد و قدري عسل يا شكر به آن اضافه كنيد. براي تحريك قناري به خوردن اين غذا ميتوانيد چند دانه خشخاش بر روي آن بپاشيد.
توجه: از این غذا متناسب با تعداد قناریهایتان تهیه کنید به طوری که قبل از سه روز(درصورتی که در یخچال و در ظرف در بسته نگهداری شود) تمام شود و آنقدر از این غذا در قفس بگذارید که قبل از غروب تمام بشود.
انواع دانه های مورد استفاده برای قناری
دقت در تنظيم يك رژيم غذايي متعادل و استفاده از دانه هاي مخلوط و رعايت اعتدال در خوراندن آن ، موجب مي شود تا ضمن استفاده پرنده از خواص مفيد دانه ها ، به عوارض ناشي از مصرف زياد آنها نيز مبتلا نگردد. بهتر است براي اين منظور از ظروف انگشتي مخصوصي كه در فروشگاهها نيز وجود دارد استفاده كرده و در هر نوبت يك قاشق چايخوري از دانه مورد نظر به قناري داده شود.
۱.دانه ها با طبیعت گرم :
تخم كتان كه به دانه قناري مشهور است طبيعتي گرم دارد و حاوي انواع ويتامين و تركيبات كربو هيدرات و املاح معدني مي باشد.
تخم شلغم طبيعتي گرم داشته و سرشار از ويتامين C و املاح معدني و ضد چاقي بوده و برطرف كننده سرماخوردگي و آسم مي باشد.
تخم منداب طبيعتي گرم دارد و سرشار از املاح معدني بوده و مانع از پيچيدن تخم در شكم قناري مي شود.
تخم گشنيز طبيعتي گرم داشته و اشتها آور و ضد انگل است.
تخم شاهدانه طبيعتي گرم دارد . پرچرب و محرك است و بهتر است در جيره غذايي قناري كمتر وارد شود.
تمامي اين دانه ها براي قناريها قابل استفاده مي باشند اما اگر توازني بين مخلوط اين دانه ها وجود نداشته باشد ميتواند موجب بيماري پرنده گردد.
۲.دانه ها باطبیعت سرد:
تخم ارزن طبيعتي سرد و خشك دارد و دانه ايي است قليايي و سرشار از پروتئين و منبعي غني از ويتامين A و فسفر و املاح معدني گوناگون.
تخم كاهو كه طبيعتي سرد دارد و داراي املاح معدني غني ، تامين كننده آهن ، اشتها آور ، ضد يبوست و بر طرف كننده برونشيت است.
تخم خرفه طبيعتي سرد دارد و داراي املاح معدني بوده و خاصيت تمييز كنندگي دستگاه گوارش و ضد انگل روده را دارد.
تخم كلم قمري طبيعتي سرد دارد و داراي املاح معدني مفيد بوده و يك پاك كننده موثر است
تخم اسفرزه نيز داراي طبيعتي سرد بوده و حاوي املاح معدني و ويتامين هاي مختلف مي باشد.
۳. دانه ها باطبیعت معتدل:
تخم چغندر اين دانه معتدل مي باشد و سرشار از ويتامينها و املاح معدني بوده و خاصيت پاك كنندگي دارد.
در استفاده از سبزيجات و ميوه ها بايد توجه داشت كه قبل از استفاده ، آنها را كاملا شسته و تمييز كرده و ورطوبت آنها گرفته شود. سبزيجات و ميوه ها بايد بدون لك بوده و مانده و پلاسيده نباشند.
ميوه ها و سبزيجات را ميتوان هفته اي يك تا دو بار در جيره غذايي قناريها استفاده كرد.
جوانه ها كامل ترين و حيات بخش ترين غذاها هستند. دانه ها در هنگام جوانه زدن ،مملو از ويتامينها و پروتئين ها ، املاح معدني غني ، كربوهيدراتها و قندهاي طبيعي شده و براي مصرف قناريها و مخصوصا جوجه هاي يكماهه بسيار مفيد هستند.
مصرف سبزيجات و ميوه هاي تازه نيز در جيره غذايي قناري بايد وجود داشته باشد اما طبق يك برنامه منظم .
در اين بخش درباره خواص و طبيعت بعضي از سبزيجات و ميوه ها توضيح ميدهيم:
برگ كاهوي بدون رطوبت تامين كننده كلسيم و آهن و اشتها آور و ضد يبوست مي باشد. برگ كاهو طبيعتي سرد دارد.
برگ تازه و جوان اسفناج ، طبيعتي معتدل داشته و تامين كننده آهن و ضد يبوست مي باشد.
برگ و ساقه كرفس نيز طبيعتي گرم داشته و حاوي سديم ، پتاسيم و كلسيم مي باشد و به مقدار كم به قناريها داده مي شود.
برگ گشنيز تازه طبيعتي سرد داشته و حاوي ويتامين C و A و املاح معدني مي باشد.
برگ تيزك شاهي نيز طبيعتي گرم دارد و حاوي ويتامين C ، كلسيم و يد بوده و ضد آسم مي باشد.
برگ تيزك آبي نيز همان خاصيت تيزك شاهي را دارد اما مقدار يد آن بيشتر مي باشد و در درمان برونشيت و آسم بسيار مفيد است.
سيب درختي شيرين طبيعتي معتدل دارد و سرشار از ويتامينهاي گوناگون بوده و در درمان يبوست و اسهال مفيد است.
گلابي طبيعتي معتدل داشته و مملو از ويتامين ها و املاح معدني مي باشد.
پرتقال شيرين طبيعتي معتدل دارد و حاوي ويتامين C و املاح معدني مي باشد و در بهبود و درمان بيماري آسم و سرماخوردگي و برونشيت ميتوان از آن استفاده كرد.
هويج تازه طبيعتي گرم دارد و سرشار از ويتامين A و املاح معدني و رنگدانه است كه جلا دهنده پرهاي قناري مي باشد.
چنانچه مقداري پوست خشك شده ي تخم مرغ را كوبيده و هر 15 روز كمي از آن را به قناريها بدهيد باعث مي شود تا علاوه بر صحت مزاج ، قناريها ي ماده در فصل تخم گذاري ، تخم بدون پوسته نگذارند و به يبوست نيز مبتلا نشوند.
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )