گیاه توت فرنگی
گیاه توت فرنگی
نام علمي : Fragaria sp.و از خانواده Rosaceae و نام انگليسي Strawberry
توتفرنگی گیاهی علفی، چند ساله و از تیره گل سرخیان (وردیان) است. تاج این گیاه، ساقه بسیار کوتاهی ااست که برگها و جوانه‌های جانبی در بخش محدودی از نوک آن تشکیل میشود. بافت آوندی تاج گیاه، شبکه مارپیچی درهم پیچیده‌‌ای تشکیل میدهد که در دو جهت مخالف ادامه می‌یابند. از این رو از بین رفتن ریشه‌های یک طرف بوته بر تمام گیاه اثر می‌گذارد و پژمردگی یک طرفه برگها رخ نمی‌دهد. بخش داخلی یا مغز تاج گیاه از سلولهای پارانشیمی بزرگ ساخته شده که به آسیبهایی مانند آسیب زمستان یا یخبندان حساس‌اند.
جوانه‌هایی که در زوایای برگها تشکیل می‌شوند می‌توانند بر حسب شرایط محیطی (طول روز و دما) و ویژگی‌های گلدهی فصلی رقم به تاجهای منشعب یا دستکها (استولون‌ها) تبدیل شوند یا خفته بمانند. کوتاه شدن روزها و پایین آمدن دما معمولاً سبب رشد جوانه گل در تاج گیاه میشود. البته ژنوتیپ‌های مختلف گستره وسیعی ااز عادتهای رشد دارند که از عادت تک محصول گیاه روز کوتاه یا عادت گلدهی و میوه‌دهی تقریباً مداوم و عادت روز خنثی در آن دیده میشود. توت‌فرنگی‌هایی که در بهار به گل می‌نشینند یک محصول میدهند و در پاییز جوانه‌های گل تشکیل میدهند، توتفرنگیهای بهاره نامیده می‌شوند. توت‌فرنگی‌هایی که دو بار یا بیشتر در فصل گل و میوه میدهند، توتفرنگی همیشه بار نامیده می‌شوند. عادت همیشه باردهی تحت کنترل دوره‌های نوری طولانی است. توتفرنگیهای روز خنثی با کاهش طول روز به حالت خواب نمی‌روند آنها از اوایل بهار تا زمانی که رشد گیاه بر اثر سرمای اواخر پاییز متوقف میشود گل میدهند و دائم ساقه رونده تولید میکنند. البته در میان ژنوتیپ‌های متعدد توتفرنگی ، زنجیره‌ای از تفاوتها از عادت تک باردهی تا عادت باردهی مستمر دیده میشود که گرچه به وسیله عوامل ژنیتیکی کنترل میشود اغلب تحت تاثیر شرایط محیطی است. حتی بعضی از ارقام یکبار محصول در بعضی از فصلهای رشد برای بار دوم نیز تولید جوانه‌های گل و میوه میکنند.
ساقه‌های رونده یا دستکها (استولون‌ها) از جوانه‌های جانبی برگهای روی تاج گیاه به وجود می‌آیند. انتهای دور از مبدا دستکها به طور معمول به یک بوته رونده توتفرنگی که گیاه دختری نام دارد تبدیل میشود که ریشه‌ها در زیر و برگها در نوک آن تشکیل می‌شوند.
اگر ساقه رونده جدیدی روی خاک نمناک قرار گیرد خیلی سریع ریشه میدهد. اما اگر خاک خشک باشد اانتهای ریشه یا گیاهچه‌هایی که هنوز ریشه نداده‌اند می‌میرند.
در تمام طول تابستان ساقه‌های رونده از جوانه‌های واقع در زوایای برگهای جدید به وجود می‌آیند. تعداد طول و انشعابهای ساقه‌های رونده تولید شده در طول یک فصل صفتی است ارثی و از صفر در بعضی از ارقام همیشه بارده و روز خنثی تا یک دوجین یا بیشتر دستک (ساقه رونده) منشعب در ارقام بهاره که ممکن است 30 تا 50 گیاه دختری در یک فصل رشد تولید کنند متفاوت است.
خواص توت فرنگي
يكي از خوشمزه‌ترين خوردني‌هاي اين فصل كه اكنون به لطف كاشت گلخانه‌اي در طول سال قابل دسترسي است - البته با قيمت گران- توت‌فرنگي است. تقريبا همه مردم به جز آنهايي كه به توت فرنگي آلرژي دارند، اين ميوه خوش‌طعم و زيبا را كه از خانواده رز است، دوست دارند. اما تنها ظاهر فانتزي توت فرنگي نيست كه آن را به ميوه‌اي مشهور تبديل كرده بلكه خواص جادويي آن در مقايسه با ديگر ميوه‌ها، توجه پزشكان را جلب كرده است.به گفته متخصصان تغذيه، توت فرنگي خاصيت ضد سرطاني قوي‌اي دارد و از ساختار سلول‌ها محافظت مي‌كند.همچنين تحقيقات نشان مي‌دهد كه اين ميوه خوشرنگ، عملكرد مغز را بهبود مي‌بخشد و روند زوال سلول‌هاي آن را به تاخير مي‌اندازد. علاوه بر اين ميزان كالري موجود در توت‌فرنگي بسيار پايين و سطح ويتامين‌ها و املاح آن بسيار بالا ست و به همين دليل يك پاي ثابت رژيم‌هاي غذايي است. توت فرنگي منبع بسيار غني ويتامينC و فيبر است و سطح كلسترول بد خون را پايين مي‌آورد.پزشكان مي‌گويند يك فنجان از اين ميوه بدون چربي و كلسترول، 50 كالري، 5/11گرم كربوهيدرات، 4 گرم فيبر و 45 ميلي گرم پتاسيم دارد.
میوه
گل آذین‌های توتفرنگی معولاً از جوانه‌های انتهایی محور رشد اولیه و مستقر در تاج در وضعیت جانبی به وجود می‌آیند. انشعاب گل آذینها ممکن است در بن باشد که در این صورت بیش از یک پایک گل میدهد یا دور از مبدا باشد که در این صورت گل انتهایی میدهد که گلهای دوم و سوم مقابل آن تولید می‌شوند.
در هر حالت یک شاخه گل آذین از گرهی در روی ساقه گل‌دهنده منشا می‌گیرد و همراه با یک برگک (برگ تغییر شکل یافته) است.
نخست گل انتهایی (اولیه) تشکیل می شود و نسبت به آسیب یخ‌زدگی بسیار حساس است. در اقلیمهای گرم که توتفرنگی در تمام فصل زمستان گل میدهد همه گلها یکسان در معرض یخ‌زدگی قرار دارند. اجزای هر گل در الگویی مارپیچی روی محوری متورم، مادگی‌زا، یا دمگاه آرایش می‌یابند.
تشکیل و نمو فندقههای میوه توتفرنگی بعد از باروری شروع می شود. یک توالی تحت کنترل هورمونی موجب بزرگ شدن نهنج میشود.
میوه توتفرنگی یک میوه حقیقی نیست و قسمت خوراکی گوشتی آن ناحیه نهنج بزرگ شده است که فندقههای در سطح آن تشکیل می‌شوند.
نمو میوه به تعادلی هورمونی در طول مدت رسیدن فندقهها بستگی دارد. هر اختلالی در این تعادل هورمونی، باروری ناقص، یا مرگ فندقهها بر اثر عوامل بیماری‌زا یا غیر بیماری‌زا مانند گرده نابارور ، آسیب یخبندان، حمله حشره یا قارچهای بیماری‌زا به گل موجب بدشکلی میوه میشود.
برگ
برگ گیاه محل اصلی تبدیل انرژی نوری به انرژی متابولیکی به وسیله کلروفیل است. این فرایند به آب و کربن‌دی‌اکسید نیاز دارد و شامل انتقال فراورده‌های متابولیکی از محل تولید به محلهای ذخیره یا مصرف است. قندها برای تامین رشد به میوه‌های در حال رسیدن و قسمتهای دیگر گیاه منتقل می‌شوند. در اواخر فصل قند در بافتهای ریشه برای ذخیره زمستانی به نشاسته تبدیل میشود. تعداد برگها و کل مساحت برگ توتفرنگی در پاییز با تولید میوه سال بعد همبستگی مستقیم دارد. بنابراین کاهش برگ بر اثر بیماری یا عوامل محیطی نامساعد بر اادامه حیات گیاه در طول زمستان و باردهی آن در فصل رشد بعدی اثر مستقیم دارد.
برگهای ارقام زراعی توتفرنگی از لحاظ شکل، ضخامت، بافت و پوشیدگی با کرک بسیار با هم متفاوت هستند.
برگهای منفرد توتفرنگی معولاً 3-1 ماه عمر میکنند و به ترتیب می‌میرند مگر اینکه بر اثر آفات و عوامل بیماری‌زا مرده باشند. در طول فصل رشد معمولاً برگهای جدید جایگزین برگهای پیر می‌شوند. برگهای توتفرنگی روزنه‌های هوایی بیشمار (400-300 عدد در mm2 ) دارند، در نتیجه برگها مقدار زیادی آب به علت تعرق از دست میدهند.
در هنگام پژمردگی در گیاه به دلیل نبود آب در خاک یا صدمه دیدن ریشه‌ها یا شرایط خشکی هوا، روزنه‌های هوایی معمولاً به طور خودکار بسته می‌شوند. روزنه‌های هوایی معمولاً محل آلودگی با بیمارگرهایی است که باعث بیماری برگ می‌شوند اگر چه بعضی از قارچها می‌توانند مستقیماً در پوستک (کوتیکول) برگ نفوذ کنند.
ریشه
سیستم ریشه توتفرنگی تلفیقی است از ساختارهای ریشه چند ساله که لایه‌های زاینده آوندی و چوب‌پنبه‌ای دارد یک سیستم ریشهچههای تغذیه‌کننده یک ساله یا کوتاه عمر که بافت لایه زاینده (بافت کامبیومی) ندارد. ریشهچههای تغذیه‌کننده از چند روز تا چند هفته زنده می‌مانند و بعد پیر می‌شوند و می‌میرند. ریشهچههای تغذیه‌کننده جدید در محل ریشهچههای مرده تشکیل می‌شوند. این پدیده در توتفرنگی فرایندی طبیعی است ولی ممکن است بر اثر عوامل دیگری در خاک (نبود آب، هوادهی، وجود بیمارگرهای ریشه) یا تغییراتی در توانایی بخش هوایی گیاه در تامین انرژی کافی برای ادامه طبیعی این فرایند تغییر یابد.
وظیفه سیستم ریشه تغذیه‌کننده جذب آب و موادغذایی ضروری برای رشد شاخه و میوه‌دهی است. ریشه های اولیه اغلب با بلوغ گیاه پیر می شوند و می‌میرند اما ریشه های نابه‌جا جدید معمولاً از طوقه می رویند. در خاک عمیق عاری از عوامل بیماری‌زا، ریشه می‌تواند تا عمق 3-2 متری یا بیشتر رشد کند. اما در بیشتر وضعیتها ریشه نسبتاً کم عمق و به 30 سانتیمتر قسمت بالای خاک محدود است. ریشه‌های ساختاری توتفرنگی علاوع بر اانتقال آب و موادغذایی و حمایت گیاه، محل ذخیره نشاسته در طول خواب زمستانی نیز هستند. در مناطقی که توتفرنگی خفتگی دارد نشاسته ذخیره شده برای رشد خوب و گلدهی بهار سال بعد ضروری است.
حشرات، قارچهای بیماری‌زا و نماتد‌ها می‌توانند رشد و فعالیت ریشه را به شدت محدود و حتی سیستم ریشه را نابود کنند و گیاه را بکشند. بعضی از نماتد‌ها علاوه بر تغذیه روی ریشه می‌توانند ناقل بیماریهای ویروسی باشند و نماتد‌های دیگر می‌توانند مسیر نفوذ قارچهای بیماری‌زا به ریشه را ایجاد کنند.
ریشه‌های توتفرنگی به طور معمول با قارچهای میکوریزایی آلوده می‌شوند که این همزیستی گیاه و قارچ در خاکهایی که موادغذایی آن نا‌متعادل است یا جاهایی که سیستم ریشهچههای تغذیه‌کننده نمی‌تواند به خوبی عمل کند برای رشد توتفرنگی مفید است.
ساختمان گل
ساختمان گل شامل ۵ گلبرگ سفید است که در قسمت تحتانی خود به یک زائد‌ه کوچک متصل است و کاسه گل شامل ۵ کاسبرگ سبز رنگ است که در قسمت تحتانی تقریبا به یکدیگر جوش خورد‌ه‌اند. تعداد کاسبرگ‌ها در برخی از ارقام زراعتی ممکن است بیش از ۵ عدد باشد. پرچم‌ها به تعداد ۲۰ عدد یا کمی بیشتر یا کمتر است. ماد‌گی به تعداد زیاد و به صورت مارپیچی بر روی نهنج قرار گرفته است و در مجموع و همراه با نهنج فرم نسبتا کشید‌ه‌ای را تشکیل میدهد. ماد‌گی از فندقههای جدا از یکدیگر که هر کد‌ام دارای تخمد‌ان با شکل راست و کوتاه است، تشکیل شده است. در هر تخمد‌ان یک تخمک وجود دارد و در واقع بذر به تعداد فندقهها تولید میشود. گل پس از تلقیح گلبرگ‌ها ریزش کرده و نهنج به تد‌ریج رشد می‌کند و گوشتی شکل می‌گیرد. میوه به مرور زمان آبد‌ار شده و از حالت اسید‌ی به قند‌ی تبدیل میشود. اگر لقاح ناقص باشد، تعداد فندقهها محدود است و چه بسا تقارن میوه حفظ نمی‌شود. ارقام توت فرنگی به گروه ارقام بهاره یعنی بوته‌هایی که در سال یکبار میوه میدهند و ارقام چهار فصله که در سال بیش از یکبار میوه میدهند، تقسیم می‌شوند. مهم‌ترین ارقام بهاره عبارتند از گورلا، آلیسو، تیوگو، رد گانتلت، اسیتا، کاتس کیل، فرسنا.
● ارقام چهار فصله:
این ارقام بسیار قوی و خزنده بود‌ه و از اواخر ارد‌یبهشت تا اواخر تابستان و گاهی اوایل پاییز میوه میدهند. میوه‌ها ریز و به تعداد زیاد‌تری در هر بوته تولید می‌شوند. ارقام چهار فصله، استرا، هومی جنتو هستند.
مشخصات بوته :
گیاهی که برای کاشت انتخاب می شود باید عاری از هر نوع مرض ودارایی ریشه های قویی و سالم باشد و ( رنگ ریسشه ها روشن باش . )
ریشه توت فرنگی افشان , ظریف و سطحی است و بیشتر در عمق 20 تا 30 سانتی متر خاک فعالیت می کند .
بهداشت بوته توتفرنگی
عوامل ژنتیکی و زیست‌شناختی مستقیم یا از طریق بر هم کنشهایشان بر سلامت بوته توتفرنگی اثر دارند. برای مثال تنش خشکی (یک عامل محیطی) موجب پژمردگی و بافت مردگی حاشیه برگها میشود. زرد شدن برگ در رقم بلومیدون (Blomidon) ناشی از یک ناهنجاری ژنتیکی (عامل ژنتیکی) است و تغذیه کنه‌ها روی برگ بوته‌های توتفرنگی (عامل زیست‌شناختی) باعث کاهش فعالیت فتوسنتزی در برگ میشود.
البته برهم کنشهای این عوامل نیز اثرها را تشدید می‌کند. برای مثال، تنش خشکی، گیاهان را در برابر تغذیه
کنه‌ها حساس‌تر می‌کند و خاک خیس محیط مساعدی برای ایجاد پوسیدگی قرمز مغز ریشه در ارقام حساس ایجاد می‌کند.
بروز بیماری مستلزم وجود یک بیمارگر (عامل بیماری‌زا) یک میزبان حساس و شرایط محیطی مساعد برای رشد بیمارگر است. برهم کنشهای میزبان- بیمارگر و ناقل تحت شرایط محیطی، توسعه بیماری گیاه را تعیین می‌کند که در شکل زیر به صورت شماتیک نشان داده شده است.
آفات بندیا
حشرات و کنه‌ها تهدید عمده برای تولیدکنندگان توتفرنگی هستند. فقط در آمریکای شمالی حدود 200 گونه حشره و کنه روی توتفرنگی گزارش شده است. از این تعداد حدود 75 گونه سوسک- ازجمله سرخرطومی‌ها و کرمهای سفید ریشه – حداقل 50 گونه پروانه‌ها از جمله پیچاننده‌های برگ- کرمهای برنده و برگخوارها و 13 گونه شته هستند.
بعضی از این حشرات در بعضی از مناطق آمریکای شمالی اهمیت دارند در حالی که بسیاری از آنها فقط شیوع بومی دارند. اهمیت نسبی آفات اغلب با تناوب و عملیات زراعی، فراهمی کنترل شیمیایی و راهبردهای کلی مدیریت آفات، اقلیم و حساسیت گیاه تغییر می‌کند.
حشرات و کنه‌ها با صدمه زدن به ریشه‌ها و میوه‌ها به طور مستقیم و یا پایین آمدن کیفیت میوه به طور غیرمستقیم محصول را کاهش میدهند. شته‌ها به تعداد زیاد روی بوته‌های توتفرنگی بروز میکنند.
کنترل بیماری
کنترل بیماریهای توتفرنگی بر 4 اصل اساسی متمرکز است:
1- استفاده از گیاهان دارای مقاومت ژنتیکی به بیماری
2- تکثیر مواد عاری از عوامل بیماری‌زا برای کشت
3- کنترل زراعی، شیمیایی عوامل بیماری‌زا و ناقل‌ها
4- اقدامهای بهداشتی
مقاومت ژنتیکی به چند بیماری مهم در ارقام سازگار به اقلیمهای بسیار متفاوت وجود دارد. البته مقاومت به معنای ایمنی نیست و بدان مفهوم هم نیست که رقم مقاومی که خارج از محیط سازگار خود کشت میشود لزوماً درجه بسیار بالایی از مقاومت نشان میدهد. بنابراین استفاده از مواد گیاهی عاری از عوامل بیماری‌زای شناخته شده .در برنامه کنترل شیمیایی و عملیات بهداشتی برای تولید توتفرنگی ضروری است.
تکثیر
توتفرنگی به طور سنتی از طریق گیاهان حاصل از ساقه‌های رونده (دستکها) تکثیر می‌شوند. شکلهای غیررونده توتفرنگی از طریق تقسیم طوقه‌های شاخه که ریشه‌دار می‌شوند ازیاد می‌شوند. فنون کشت بافت اغلب برای ازدیاد گیاهان توتفرنگی در سطح وسیع استفاده میشود. گیاهان دختری که از گیاهکهای بدون ریشه تولید شده در انتهای دستکهای ریشه‌دار شده در گلخانه‌های مرطوب روییده‌اند نیز به مزرعه انتقال داده می‌شوند. گیاهان دختری به دلیل سهولت انتقال (نشا) و استقرار بوته‌های توتفرنگی مخصوصاً برای کشتهای اواخر تابستان و تولید میوه در زمستان محبوبیت روز افزون دارد. مزیت دیگر این نوع نشاها این است که به کمترین میزان در معرض آلودگی عوامل بیماری‌زا خاکزاد قرار می‌گیرند.
ازدیاد از راه بذر (فندقهها) عمدتاً مورد استفاده متخصصان ژنتیک است که بعد از انتخابهای گسترده و متعدد نتایج گیاهان بذری ارقام جدید را پرورش میدهند. از بذرهای بیشتر ارقام زراعی توتفرنگی گیاهان شبیه به اصل تولید نمی شود. ازدیاد سریع گیاهان پایه عاری از ویروس از طریق ریز ازدیادی در کشت بافت نتایج مثبتی برای برنامه‌های گواهی بهداشت، خزانه‌ها، تولیدکنندگان میوه و محققان دارد که به شرح زیر است:
1-گیاهان هسته‌ای ارقام را میتوان به طور نامحدود در شرایط عاری از بیماری در سردخانه‌های آزمایشی نگهداری کرد.
2-این گیاهان هسته‌ای را میتوان به سرعت تکثیر کرد و تعداد زیادی گیاهان پایه‌ای از آنها به دست آورد و در اختیار نمایندگان برنامه گواهی بهداشت توتفرنگی استانها قرار داد تا در گلخانه‌ها آنها را تکثیر کنند.
3- تولید توتفرنگی رونده (دستکی) از کشت بافت افزایش می‌یابد و اغلب زودتر و در اولین فصل رشد آغاز میشود. اکثر ارقام زراعی در دومین فصل رشد توانایی ذاتی تولید ساقه‌رونده را نشان میدهند.
4-وقتی ارقام عاری از بیماری حاصل کشت بافت برای افزایش یک رقم جدید به کار گرفته می‌شوند 1 تا 2 سال قرارگیری در مزرعه و احتمال آلودگی به بیماری حذف میشود.
5-میتوان کلون‌های ارزشمندی را که تولید‌کننده گیاهان رونده (دستک) هستند با تولید انبوه از طریق کشت بافت، احیا و نگهداری کرد.
شرایط محیطی
توت فرنگی گیاهی است که در خاک‌های مختلف تقریبا سازگار است. با این وجود خاک‌های عمیق نرم با بافت شنی رسی را ترجیح میدهد. بهترین PH مناسب برای توت فرنگی ۵/۵ تا ۵/۶ است. اگر میزان آهک خاک از حد مجاز بیشتر باشد، عارضه کلروز یا زرد شدن برگها بروز خواهد کرد. از لحاظ آب و هوا در شرایط مرطوب و شرایط نسبتا گرم محصول د‌هی مناسب خواهد د‌اشت. در شرایط گرم و مرطوب باید آب کافی در اختیار گیاه قرار گیرد و همچنین ارقام مقاوم به گرما انتخاب شود. در ارتفاع ۴۰۰ تا ۸۰۰ متری از سطح د‌ریا می‌تواند رشد مناسبی د‌اشته باشد. نیمه مقاوم به سرما است و بدون پوشش کاه و کلش می‌تواند تا ۵ـ درجه سانتی گراد را تحمل کند ولی با پوشش ویژه تا ۱۸ـ درجه سانتی گراد مقاوم است. سطحی بودن ریشه‌ها که معمولا تا عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی متری خاک توزیع میشود، گیاه را حساس به کم آبی می‌کند. جهت تولید محصول بهاره باید از ارقامی استفاده شود که طالب روزهای کوتاه و د‌مای پایین‌تری باشند تا گل انگیزی و محصول د‌هی آنها بخوبی انجام گیرد.
در ارقام ۴ فصله، کوتاهی یا بلند‌ی روز و همچنین پایین و بالا بودن درجه حرارت زیاد مطرح نیست و این گروه از توت فرنگی‌ها معمولا در شرایط مختلف به راحتی گل میدهند.
شرايط آب و هوا :
با توجه به شرايط آب و هوايي متنوع در ايران كشت آن در سراسر كشور گسترش يافته است.
اين گياه در برابر سرما نيمه مقاوم است و نياز سرمايي آن حدود 200 تا 400 ساعت دماي كمتر از 7 درجه سانتيگراد مي باشد و در زمستان اگر روي آن پوشيده شود تا دماي 18- درجه سانتيگراد را تحمل خواهد كرد.
وضعيت آب و خاك :
Ec مناسب آن حدود 1 دسي زيمنز بر سانتيمتر است. از نظر ميزان آب مورد نياز جزء گياهان پر آب است. خاكهاي سبك شني با مواد غذايي فراوان و زهكشي خوب مناسب كاشت توت فرنگي مي باشد. PH مناسب خاك حدود 6 تا 7 را مي پسندد.
شرايط عمومي مناسب جهت كشت و پرورش
درجه حرارت مطلوب در شبانه روز 15 تا 25 درجه سانتيگراد
رطوبت نسبي بالاي 40 درصد
خاكهاي شني يا رسي شني با زهكشي مناسب
كيفيت آب در حد 800 ميكرو موز (حداكثر 1100 ميكروموز)
اسيديته يا PH خاك در حد 5/6 تا 5/7
فاصله بوته ها حدود 40 سانتيمتر بصورت جوي و پشته اي
تراكم بوته حدود 6 بوته در متر مربع
مقاوم به آفات و بيماريها مي باشد
استفاده از مالچ (خاكپوش) روي بستر كشت جهت جلوگيري از توسعه آفات و بيماريها و علفهاي هرز
حذف دستكها (رانرها) جهت تقويت ميوه دهي بوته ها
استفاده از كودهاي كامل (عناصر ميكرووماكرو) در تغذيه گياه
انجام آبياري مناسب (آبياري قطره اي به منظور كاهش آلودگيها در گلخانه)
دارا بودن نياز نوري بالاتر نسبت به ساير محصولات سبزي و صيفي گلخانه اي
در روزهايي كه بيشتر از 13 ساعت نور به آن تابيده شود به جاي گلدهي، ساقه خزنده مي دهد و باردهي آن كاهش مي يابد.
زمان کاشت :
توت فرنگی را از اواخر پاییز که در حال نیمه خواب است تا اوایل بهار قبل از بیدار شدن گیاه از خواب میتوان جابجا نمود و در محل دیگری کاشت . بنا براین کاشت پاییزه و بهاره آن امکان پذیر است .
در صورتی که کاشت پاییزه باشدمحصول , تابستان سال آینده به دست می آید و اگر گیاه در بهارو قبل از بیدار شدن از خواب زمستانه کاشته شود گل هایی که چند هفته بعد از کاشت روی بوته ظا هر میشود , بهتر است چیده شوند تا گیاه قویی شود .
این بوته ها در بهار سال بعد داده و در تابستان میتوان از آنها محصول برداشت نمود. جوانه های گل در فصل پاییز به کوتاه شدن طول روز به وجود می آیند ولی به علت سرمای زمستانه , گل ها تا فصل بهار ظاهر نمی شود .
عملیات تهیه زمین :
اوایل پاییز یا بهار, زمین را شخم و دیسک زده و سپس ازکود های حیوانی و شیمیایی و مقدار 10 تن درهکتار کود حیوانی پوسیده با خاک مخلوط کرده و تاکید بر آزمایش خاک به مقدار 100 -80 کیلو ازت خالص در سه مرحله , 150-100 کیلو پتاس خالص و 80-60 کیلو فسفر در هکتار استفاده می شود سپس با نحر کن جوی های به عرض 40 سانتی متر و پشته های به عرض 80 سانتی متر ایجاد میکنند .
در سال اول قبل از کاشت , کود فسفر و پتاسه و نصف مقدار کود اوره قبل از دیسک زنی به خاک داده می شود و بقیه کود اوره قبل از گلدهی و بعد از برداشت محصول در دو نوبت به خاک افزوده شده و سپس آبیاری میشود .
طریقه کاشت :
در موقع کاشت خاک باید مرطوب باشد و بلافاصله بعد از کاشت , مزرغه را آبیاری کردو کاشت بوت ها در خاک خشک سبب از بین رفتن تعدادی از آنها می شود . هنگام کاشت باید تمام برگ های پیر بوته های توت فرنگی را قطع کرد و ریشه ها را از هم جدا نمود , سپس اقدام به کاشت کرد . اگر گیاهی زیاد عمق کم کاشه شود بوته به علت خشکی زیاد صدمه می بیند.
معمولا بوته ها را به فاصله 40 سانتی متر از یکدیگر در روی پشته ها می کارند و به طور تقریبی تراکم بوته در هکتار طبق روش بالا حدود 31250بوته برآورده می شود .
مراقبت های لازم بعد از کاشت :
1- پوشاندن خاک به وسیله کاه یا خاک اره موموجب می شود که میوه با خاک به طور مستقیم تماس نداشته باشد و رطوبت خاک نیز به خوبی حفظ شود .
2- آبیاری حداقل هفته ای یک بار و به طریق جوی پشته ای صورت گیرد .
3- کنترل به موقع بیماری ها, آفات و علف های هرز
4- قطع ساقه های رونده در زمان فصل رشت برای جلوگیری از ظریف شدن بوته های مادری .
برداشت و بسته بندی توت فرنگی :
برداشت میوه بهتر است در مواقعی از روز که هوا خنک تر است صورت گیرد و میوه های چیده شده را باید بلافاصله در سیه و درجای خنکی قراردارد . بهتر است میوه را همراه با کمی از دم برداشت کرده تا موقع برداشت به میوه فشاری وارد نیایید . به علت آسیب پذیری شدید میوه , باید آن را در جهبه های کم عمق بسته بندی نمود و در حین حمل و نقل کاملا مراقب آنها بود.
عملكرد : ميزان توليد توت فرنگي در شرايط مزرعه اي در ايران حدود 5 تا 7 تن در هكتار است در حاليكه در كشت هاي گلخانه اي (ارقام هميشه بارور) حدود 80 تا 100 تن در هكتار مي باشد.
پيش رس کردن توت فرنگی در گلخانه
مطمئن‌ترین وسیله برای پیش رس کردن استفاده از گلخانه است. مشکل استفاده از گلخانه در درجه اول هزینه سنگین احداث گلخانه و نیاز به تخصص و تجربه کافی برای کشت توت فرنگی در گلخانه است. برای این منظور میتوان نشاء توت فرنگی را ابتدا اواسط تیرماه تا اوایل شهریور در خزانه انتظار کشت کرد و 7 - 5 کیلوگرم در هر صد متر مربع از کودهای کامل ازت ، فسفر و پتاس به نسبت 17 - 12 - 12 به عنوان کود پایه به زمین خزانه دارد. پس از تولید ریشه‌های قوی در نشا بوته‌ها شروع به ایجاد ساقه‌های رونده می‌نمایند. با سرد شدن هوا بوته‌ها تحت تاثیر نور و درجه حرارت پائین قرار گرفته و گل در آنها تشکیل میشود. در آبان و آذر بوته‌ها را به گلخانه حمل کرده و در بستر کاشت به فاصله 30 تا 25 سانتیمتر کشت می‌نمایند. در گلخانه نیز مقدار 5 - 3 کیلوگرم کود کامل شیمیایی در 100 متر مربع به بستر داده میشود. درجه حرارت گلخانه را ابتدا روی 12 - 8 درجه سانتیگراد تنظیم کرده و با افزایش شدت نور درجه حرارت را نیز زیاد میکنند و به 20 - 15 درجه سانتیگراد می‌رسانند. البته میتوان درجه حرارت را به 8 درجه سانتیگراد کاهش داد. بلافاصله پس از کاشت بایستی به اندازه کافی آبیاری نمود .
در آبیاری توت فرنگی گلخانه‌ای باید دقت شود که زمین بطور یکنواخت مرطوب گردد. به منظور جلوگیری از خطر پوسیدگی میوه در اثر رطوبت زیاد باید گلخانه را به موقع تهویه کرد و بوسیله حرارت خشک رطوبت زیادی را کاهش داد. برای انجام عمل گرده افشانی و تلقیح بهتر گلهای توت فرنگی در گلخانه میتوان برای هر 1000 متر مربع سطح زیر کشت یک کندوی زنبور عسل در گلخانه قرار داد.