علف های هرز و كنترل آن
ت- علف های هرز و كنترل آن
كنترل علف های هرز در لوبیا بسیار حائز اهمیت است و از سموم مختلف مانند ترفلان به میزان 5/1 در هزار قب از كاشت وی توان استفاده نمود از سموم علف كش بعد از كاشت در لوبیا هنوز اطلاعات دقیقی در دست نیست .
ث- روش های آبیاری
1- آبیاری غرقابی : این نوع آبیاری در مناطقی كه كشت بصورت سنتی انجام می گیرد , متداول است برای انجام این روش آبیاری ابتدا مزرعه به قطعات كوچكی تقسیم و كرت بندی می گردد و سپس كرتها پر آب و غرقاب می شوند .
2- آبیاری نشتی : این نوع آبیاری در مزارعی كه كشت به صورت ردیفی و خطی انجام می گیرد مورد استفاده است . در این روش از جوی و پشته استفاده شده كه باعث می شود آب بطور یكنواخت جریان یابد و از سله خاك جلوگیری گردد .
3- آبیاری تحت فشار : بهترین روش آبیاری تحت فشار آبیاری بطری Sprinkler می باشد كه آب بصورت قطراتی به روی زمین پاشیده می شود البته آبیاری های دیگر این روش مانند Wheel Move و غیره تحت بررسی می باشد به هر صورت در این نوع آبیاری آب تحت فشار قرار گرفته و از نازل ها بصورت باران یا قطرات به روی مزرعه پاشیده می شود . روش بسیار مفیدی است و هزینه های كارگری را كاهش داده بخصوص از اتلاف آب جلوگیری می گردد .
ج- داشت و برداشت لوبیا
داشت لوبیا :
یكی از مهمترین عوامل تولید , داشت لوبیا است آبیار به موقع, مراقبت های زراعی مانند سمپاشی , كوددهی و كولتیواتور می تواند نقش بسزایی در افزایش عملكرد ایفاء كند . در خصوص تعیین حساسترین مراحل رشد لوبیا نسبت به تنش خشكی تحقیقات بسیاری انجام گردیده است از آنجمله مككیو ریوز (1962) در یافتند كه لوبیا در مرحله قبل از گلدهی به خشگی حساس هست و سنگ كارا (1994) بیان نمود كه با افزایش تنش خشكی, نقصان رشد رقم های خوابیده بیش از رقم های ایستاده است و تنش قبل از گلدهی نسبت به بعد از گلدهی عملكرد را بیشتر كاهش می دهد. اساسا مبارزه با علف های هرز و, سله شكنی زمین , سمپاشی و كود پاشی به موقع در افزایش كیفیت و كمیت محصول لوبیا اثر دارد و در مزارعی كه این اعمال انجام نمی گیرد عملكرد كمی و كیفی محصول پائئن می آید . معمولا بر علیه آفات , مانندشته و تریپس از سم متاسیتوكس به میزان 5/1 در هزار استفاده می شود و بر علیه كنه ها از سم كلتان می توان استفاده نمود .
برداشت لوبیا :
برداشت لوبیا زمانی انجام می گیرد كه حدود 80 % غلاف ها تغییر رنگ داده و زرد شده باشند . برداشت لوبیا به دو صورت برداشت سنتی و برداشت مكانیزه صورت می گیرد .
منابع مورد استفاده
1- آمار نامه fao – 1992
2- آمار نامه وزارت كشاورزی سال 1373
3- گزارشات طرحهای تحقیقاتی حبوبات در استان مركزی
4- موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال و بذر بخش تحقیات حبوبات
اثرات مصرف بهینه كود در افزایش عملكرد گوجه فرنگی
گوجه فرنگی (Lycopersium esculantium) یكی از سیزیهای مهم است كه به لحاظ داشتن ویتامین A , C و مواد غذایی نقش مهمی در سلامتی جامعه ایفا می نماید . گوجه فرنگی در شرایط اقلیمی بسیار متفاوت از بوشهر گرفته تا مرند آذربایجانشرقی و در تمام استانهای كشور در سطح وسیعی كشت می شود . این سیزی مهم در مناطق جنوبی كشور نظیر استانهای هرمزگان و بوشهر كه دارای هوای گرم هستند در زمستان در هوای آزاد محصول (نوبری) داده و در اواخر اردیبهشت ماه باردهی آن به اتمام می رسد .
این در حالی است كه در استانهای سردسیر در همین مواقع نشاء های گوجه فرنگی از خزانه به مزارع انتقال داده شده و در طول تابستان محصول می دهد. در اكثر استانهای كشور با وجود اقلیم متفاوت , كشت مزرعه و پلاستیكی و گلخانه ای آن مرسوم است . میزان برداشت عناصر غذایی گوجه فرنگی با 90 تن عملكرد بیش از 260 كیلوگرم ازت (N ) , 100 كیلوگرم (P2O5) , 520كیلوگرم پتاسیم (K2O) , 40 كیلوگرم منیزیم , 60 كیلوگرم گوگرد و رقمی بیش از 100 كیلوگرم در هكتار كلسیم می باشد . ولی مقدار برداشت عناصر ریز معدنی درمقایسه با عناصر پر مصرف بسیار كم و ناچیز است .
مثلا برای برداشت 48 تن در هكتار گوجه فرنگی فقط 608 گرم مس (Cu) , 535 گرم آهن (Fe) , 95 گرم منیزیم (Mn) ,60 گرم روی(Zn) و 28 گرم بر (B) برداشت میگردد كه در مقایسه با مقادیر عناصر پرمصرف بسیار ناچیز ولی مهم می باشند (1998 . Fertilizer Development center National)
افزایش محصول , بهبود كیفیت و مقاومت در مقابل برخی از بیماریها در این محصول مستلزم مصرف متعادل كودهای شمیایی و افزایش مواد آلی چه در خزانه و چه در مزارع گوجه فرنگی است .
نقش عناصر در عملكرد و كیفیت گوجه فرنگی
1- ازت
تاثیر ازت بر رشد سبزینه ای و محصول گوجه فرنگی از عناصر دیگر بیشتر است . ازت تشكیل گل و میوه را افزایش داده و بلوغ را به تاخیر می اندازد. كمبود ازت در گیاه سبب كاهش جیبرلین , اكسین و افزایش ممانعت كننده های رشد () می شود . ریزش تعدادزیادی از گلها در درجه حرارت های زیاد نیز به علت كمبود ازت در گیاه گوجه فرنگی است . این گیاه برای تولید بیش از 100تن محصول در هكتار به جذب ازت بیشتری در هر روز نیاز دارد . اندازه , رنگ , مزه و درصد مواد جامد در میوه در اثرمصرف زیاد ازت كاهش و اسیدیته قابل سنجش افزایش می یابد . به طور كلی ازت زیاد سبب بروز كاهش مقاومت گیاه نسبت به بیماریها می شود . ظهور مرگ انتهایی میوه (Blossom end rot) با افزایش میزان ازت به خصوص در فرم آمونیومی افزایش پیدا می كند در صورتی كه شدت پوسیدگی ریشه (Botrytis cinera) با درمان كمبود ازت در گیاه كاهش پیدا می كند . گوجه فرنگی فرم ازت نیتراته را به فرم آمونیومی آن ترجیح می دهد . ضمنا نیترات راندومان مصرف آب ( W.U.E) را بهبود بخشیده و غلضت اسید آمینه آزاد را كاهش می دهد.
2- فسفر
وجود فسفر كافی در محیط ریشه سبب توسعه سریع و استفاده بهتر گیاه از آب و دیگر مواد غذایی ضروری گیاه می شود . فسفر (به همراه استفاده ازت و پتاسیم ) رنگ پوست و گوشت میوه , میزان ویتامین C و سفتی میوه را بهبود و بلوغ را تسریع می بخشد . بدیهی است بر مبنای مقدار فسفر برداشتی توسط گوجه فرنگی و آزمون خاك (حد بحرانی حداكثر 15 میلی گرم در كیلوگرم بر مبنای روش اولسون) بایستی نسبت به مصرف كودهای فسفاته اقدام نمود كه متاسفانه تاكنون چنین نبوده است .
3- پتاسیم
علائم كمبود پتاسیم در گوجه فرنگی با تیره تر شدن رنگ گیاه و گوتاه شدن بین گرهها ظاهر می شود . نكروزه شدن حاشیه برگها نیز نشانه شدت كمبود پتاسیم در این گیاه است . افزایش میزان پتاسیم ور محلول غذایی با كاهش خسارت ناشی از بیماری Alternaria همراه است . به نظر می رسد پتاسیم تاثیر مثبتی نیز بر روی قارچ برگی (Clodosprium fulvum ), پوسیدگی ساقه (Diplodialyocopersici ) و پوسیدگی ریشه (Botrytis cinere ) دارد .
گرچه تاثیر پتاسیم بر میزان محصول به اندازه ازت چشمگیر نیست اما با این حال اثر پتاسیم بر افزایش بر افزایش اندازه میوه را نمی توان نادیده گرفت . یكی از دلایل اختلال در رسیدن میوه , تغذیه ناكافی پتاسیم در گوجه فرنگی است .
كمبود پتاسیم سبب قهوه ای شدن آوندها , سفیدی دیواره , خاكستری شدن دیواره و سبزی میوه می شود . میزان پتاسیم در دمبرگ , همبستگی زیادی با توسعه بافت سفید در میوه دارد . بدشكلی و غیر یكنواختی رنگ میوه با افزایش مصرف پتاسیم كاهش می یابد . پتاسیم نقش مهمی نیز در رنگ میوه در صنایع تبدیلی دارد . مصرف پتاسیم سبب افزایش كارتنوئید , لیكوپن و كاهش كلروفیل شده و تاثیر زیادی در متابولیسم اسید های میوه (عمدتا اسید سیتریك و اسشید مالیك) دارد . در مجموع كل مواد جامد, قند ها , اسید ها , كاروتن, لیكوپن , و خاصیت انباری در میوه های گوجه فرنگی كه از تغذیه پتاسیم بهره مند بوده باشد بیشتر است . ریزش میوه قبل از بلوغ نیز در گیاهانی كه دارای غلظت پتاسیم كمی هستند بیشتر است .
نظر بر اینكه مقدار پتاسیم مورد نیاز گوجه فرنگی در مقایسه با سایر عناصر غذایی باید حداكثر باشد , بنابراین مقدار كود پتاسیمی مورد نیاز چه از منبع سولفات (قبل از كاشت)و چه از منبع كلرورپتاسیم (سرك) بستگی به عملكرد , رقم , درصد رس , نوع رس, كلسیم و منیزیم , ظرفیت تبادل كاتیونی , مقدار پتاسیم قابل استفاده و درجه نسبی تخلیه پتاسیم خاكهای مربوطه دارد . در مناطق شور مصرف كلرورپتاسیم به صورت سرك در مقایسه با شاهد عملكرد را افزایش داده ولی قابل مقایسه با سولفات پتاسیم نبوده ولی در خاكهاو آبهای غیر شور مصرف چند دفعه ای كلرورپتاسیم همزمان با رشد و زمان گلدهی (حداقل چهار بار) بیشترین تولید را چه در ایران و چه در پاكستان عاید نموده است .
پتاسیم علاوه بر افزایش تولید و بهبود كیفیت (بازار پسندی) , سبب افزایش مقاومت گیاهان منجمله گوجه فرنگی در برابر شوری , كم آبی , انواع تنشها و آفات و بیماریها نیز گشته و بازیافت آب و كود را نی افزایش می دهد .
در جدول زیراثر مقادیر مختلف پتاسیم در افزایش عملكرد و كاهش تجمع نماتدها در ریشه های گوجه فرنگی نشان داده شده است .
اثرات پتاسیم در عملكرد تراكم نماتد ها
تیمار كودی
عملكرد (تن در هكتار)
تراكم نماتدها در ریشه
شاهد
73
20/3
K1
78
20/3
K2
88
97/1
K3
81
15/2
K4
80
20/3
در تمامی آزمایش ها با مصرف زیادی پتاسیم به دلیل ایجاد رابطه آنتاگونیستی عمدتا با كلسیم و منیزیم عملكرد كاهش یافته است .
4-كلسیم و منیزیم
بسیاری از اختلالات فیزیولوژیكی در رسیدن میوه , به علت كافی نبودن كلسیم (به خصوص با مصرف ازت آمونیاكی)می باشد . تعدادی از محققین مرگ انتهای میوه (Blossom end rot) را به دلیل كمی كلسیم و زیادی آب , ازت و منیزیم در خاك ذكر كرده اند . ترك خوردن میوه گوجه فرنگی كه در مزارع گوجه فرنگی بسیار شایع است یكی دیگر از اختلالات فیزیولوژیكی است كه دلیل آن كمبود كلسیم می باشد . افزایش نسبت Na:Ca نیز سبب شیوع بیشتر پژمردگی فوزاریومی(Fusarium oxysporinmy) می شود .
كمبود منیزیم نیز با مصرف زیاد پتاسیم و فرم آمونیومی ازت پدید می آید كه با مصرف خاكی 100 كیلوگرم سولفات منیزیم و یا محلول پاشی سولفات منیزیم به میزان 5/1 درصد (حداقل دوبار) كمبود را سریعا درمان می نماید . درجداول زیر جذب عناصر غذایی و متواسط غلظت این عناصر در بافتهای مختلف گوجه فرنگی نشان داده شده است
جذب عناصر غذایی به ازاء هر تن محصول گوجه فرنگی( كیلوگرم )
ازت (N)
فسفر (P)
پتاسیم (K)
منیزیم (Mg)
كلسیم (Ca)
دامنه جذب
4/3- 1/2
45/0- 28/0
4/4- 11/3
54/0- 26/0
99/2- 8/1
متوسط جذب
9/3
4/0
0/4
45/0
35/2
یشه درختان میوه
ریشه درختان میوه
با جوانه زدن بذر , ابتدا ریشه چه ظاهر می شود . این اندام بعد از رشد عمودی در خاک , ریشه اصلی یا ریشه راست را حاصل می کند . سپس در طول ریشه اصلی , ریشه های فرعی اولیه و از ریشه های فرعی اولیه به ترتیب ریشه های فرعی ثانویه حاصل می شود . منشاء ریشه های فرعی , معمولا قسمت دایره محیطیه ریشه اصلی می باشد . ریشه ها بر عکس اندام های هوایی گیاه فاقد کلروفیل و گره می باشند .
وسعت رشد عرضی ریشه ها معمولا در حدود سایه انداز درخت بوده اما عوامل دیگر همچون میزان رطوبت خاک , نوع بافت خاک , مواد غذایی خاک و نوع پایه می تواند در گسترش عرضی و عمقی ریشه تاثیر داشته باشد . رشد ریشه ها به دمای خاک نیز بستگی دارد و در طی زمستان اگر دمای خاک چند سانتی گراد بالاتر از صفر باشد به رشد خود ادامه خواهد داد .
ریشه های که به طور افقی در نزدیک سطح خاک رشد می کنند معمولا به علت رسیدن اکسیژن کافی , فعال تر بوده و در جذب مواد غذایی نقش مهمی دارند . ریشه های که به صورت عمودی در عمق خاک قرار کی گیرند , اکثرا در جذب آب و برخی مواد کم مصرف نقش دارند . ریشه اصلی دارای ضخامت بیشتر بوده و به عمق بیشتری از خاک نفوذ می کند و چنانکه ذکر گردید از ریشه های اصلی ریشه های رعی منشاء می گیرند .ریشه های افشان در روی انشعابات سوم یا چهارم ریشه های فرعی قرار می گیرند . این ریشه ها قطر مساوی داشته و طول آنها کمتر است . اکثرا تار های کشنده روی ریشه های افشان قرار می گیرند . تار های کشند در نوک ریشه های جوان و کمی بالاتر از کلاهک ریشه قرار می گیرند و از تک سلول های کشیده و طویل که دارای واکوئل بزرگ هستند , به وجود می آیند . تار های کشنده زایده های اپیدرمی بشمار می آیند و عمر آنها محدود می باشد این تار ها منطقه وسیع جذب آب و مواد غذایی را حاصل می کنند .
سیستم گسترش درختان میوه در خاک به رشد و گسترش ریشه های فرعی اولیه بستگی دارد و به طور کلی به سه گروه سیستم عمیق , نیمه عمیق و سطحی تقسیم می شود معمولا ریشه های سیب , گوجه , به , زیتون , گلابی و هلو تا عمق 1.5 الی 2 متتری خاک , ریشه های زرد آلو , بادام و گرد تا عمق 2 الی 3 متری خاک گسترش می یابند . در ضمن ریشه ها به اکسیژن کافی نیاز دارند که باید در اختیار آنها قرار گیرد . در خاک هایی که بافت سبک دارند, ریشه ها تنفس کافی انجام می دهند . در خاک های سنگین و یا در خا کها یی که زهکشی کافی نداشته باشند , ریشه ها با کمبود اکسیژن روبرو خواهند شد . ریشه برخی از درختان میوه از جمله هلو , گیلاس , زرد آلو , بادام و مرکبات به کمبود اکسیژن حساسند .
توضیحاتی در مورد کاهو
کاهو گیاهی سالادی برای تمام فصول است.کاهو گیاهی یکساله است که انواع مختلفی دارد.چندین نوع مختلف از کاهو اصلاح شده که از نظر اندازه -شکل و بافت با هم فرق می کنند....
سه گروه اصلی آن شامل:
1-کاهوی کلمی:
که شامل کاهو های butterheads دارای پوم های گردی که دارای برگهای نرم اند و کاهوهای Crisphead دارای پوم گرد ولی برگهای شکننده و چین خورده دارد .اینها معمولا به خاکهای فقیر و خشک نسبت به بقیه مقاومترند.
2-کاهوی (cos)Romain:
کاهوهای این گروه رشدی کشیده با پوم های کم و بیش دراز و برگهای ترد هستند.
بهترین رشد را در خاکهای غنی و مرطوب دارند.کاهوهای جدید نیازی به بستن برای تولید یک پوم فشرده ندارند.
3-کاهوی برگی:
اینها بدون پوم بوده و تولید توده ای از برگهای فردار ولی بدون پوم می نمایند.
برگها پس از مدت کمی قابل چیدن بوذه و گیاه می تواند به رشد خود ادامه داده و برگهای جدیدی را برای چیدن بعدی تولید میکنند برخی واریته های کاهوی رومن نیز اگر با فاصله نزدیک کاشته شوند فقط تولید برگ می کنند.
خاک:
تمام ارقام کاهوها خاک با زهکش خوب و ph6/5 تا 7/5 را ترجیح می دهند.کاهو به مقادیر زیادی مصرف آب در طول دوره رشد داشته و خاک بایستی از هوموس غنی باشد تا بتواند رطوبت را در خود حفظ و در هنگام رشد سریع گیاهان در اختیار آنها قرار دهد.
کاشت:
بذر کاهو را در عمق 1-1/5 سانتیمتر کاشته با فاصله 20-30 سانتیمتر (برای هر 30 سانتیمتر 10-12 بذر) دقت کنید که بذر عمیق کاشته نشود چون از جوانه زدن آن که باید ظرف 6-12 روز صورت گیرد جلوگیری می نماید.
بذر کاهو را در شیار های به عمق 1/2 اینچ (1 سانتیمتر)به میزان 10-12 بذر در هر 12 اینچ (30 سانتیمتر)که با تنک کردن فاصله نهایی آنها روی ردیف ها به 25 سانتیمتر و بین ردیف ها 30 سانتیمتر می رسد.نقشه کاشت هم به شکل مثلثی بهترین کارایی را دارد.که این الگو بیشتر برای کاهو هایی است که تولید hearting کرده و زیر تونل پلاستیکی کشت می شوند.چرا که از زمین حداکثر استفاده صورت میگیرد.
چنانچه از الگوی دیگری که گیاهان روبروی هم قرار می گیرند استفاده شود(نظر مربعی) بایستی فاصله روی ردیف و بین ردیف 30 سانتیمتر باشد.(30 سانتیمتر در 30 سانتیمتر)برای کاهوی برگی قاصله بین ردیفها 6-5 اینچ(15-12 سانتیمتر)و روی ردیف یک اینچ (2/5 سانتیمتر) که چنانکه کاهوی رومن فقط برای برگ کاشته می شود فاصله فوق کافی است.هرگز اجازه ندهید که بوته ها روی هم قرار گیرند که این توقف رشد می شود.
چنانچه از نشاء کاهو استفاده می شود .هرگونه توقف رشدی در هنگام نشاء باعث به گل رفتن می شود همچنین دمای بالا(بیشتر از 21 درجه سانتیگراد)و خشکی باعث به گل رفتن کاهو می گردد ونشاء کاهو را وقتی 5-4 برگی است منتقل می کنند در داخل گلدان یا بلوک های پیتی.
لوئهورا ملکه گیاهان
آلوئهورا گیاهی است مخصوص مناطق نیمه حارهای دارای برگهای ضخیم و پهن که بهتدریج باریک میشود. در آفریقا به نام ”فرشته بیابان“ نامیده میشود. در آمریکای جنوبی به آن ”گیاه جادوئی“ میگویند. در برخی کشورها نیز به دلیل خواص داروئیاش به آن ”گیاه هزار درمان“ نام دادهاند. این گیاه از خانواده سوسنها محسوب میشود از دیگر اعضاء این گروه میتوان به پیاز و شلغم اشاره کرد. آلوئهورا در هوای گرم رشد میکند و تحمل سرما و یخزدگی را ندارد. در ابتدا مصرف تجارتی و اقتصادی از گیاه آلوئهورا جهت تهیه شیرابهای به نام Aloin بود که سالها بهعنوان مادهٔ اولیهٔ داروهای مسهل مورد مصرف قرار میگرفت بعدها ترکیب دیگری از آلوئهورا بهدست آمد به نام آلوئهژل که این ژل بهعنوان ماده اصلی و پایه در نوشابهها و شربتهای تقویتی، عامل مرطوبکنندگی در محصولات بهداشتی و عامل شفابخش و درمان کننده در داروهای بدون نسخه و محصولات آرایشی استفاده میشد. که تحقیقات و بررسیهای شیمیائی نشان میدهد که این ژل سرشار از اسیدهای آمینه، مواد معدنی، ویتامینها، آنزیمها و پروتئینها و پلی ساکاریدها و محرکهای بیولوژیکی است.
● گیاه آلوئهورا دارای چهار خاصیت مهم و اصلی است:
▪ ضدالتهاب و تحریکپذیری
▪ ضدقارچ و کپک
▪ میکروبکش
▪ احیا کننده (از نو سازنده) و نشاطآور
آلوئهورا اثرات جانبی داروها را کاهش میدهد و قدرت ایمنی بدن را بالا برده و کمک میکند که از تجمع سموم بدن جلوگیری شود. آلوئهورا چهار بار سریعتر از آب در بدن نفوذ میکند آلوئهورا به فیزیولوژی بدن آسیب نمیرساند بلکه آن را متعادل نموده و بهبود میبخشد. آلوئهورا دارای عناصر و موادی است که روی کلیه نقاط بدن تأثیرگذار است و سلولهای بدن را حیات میبخشد.
● بیماریها و خواص درمانی آلوئهورا
▪ پوکی استخوان
آلوئهورا حاوی تعدادی مواد معدنی از جمله BORON میباشد که کمبود کلسیم در بدن را به حداقل رسانده و جذب آن را سرعت میبخشد و آن را در تمام بدن پخش میکند.
▪ دیابت
آلوئهورا آنزیمهای موجود در پانکراس را فعال میکند و در افرادی که دچار دیابت هستند به تعادل و تنظیم قند در خون کمک میکند.
▪ زخم معده
آلوئهورا ترشح اسیدهای معده را تنظیم و کنترل مینماید و خواص بیحس کننده و منعقدکننده خون، ضدباکتری و درمانکننده و شفابخش دارد. ژل خوراکی آلوئهورا به خاطر شکل و ساختار ظاهریاش به جداره لولههای گوارشی میچسبد و سرعت بهبود زخم را افزایش میدهد.
▪ کلسترول
آلوئهورا هنگامی که با الیاف سلولوزی (Fiber) همراه و مخلوط میشود سطح کلسترول خون را تنظیم نموده و خون را پالایش و تصفیه مینماید، کپسول آلوئهورا با گیاه یونجه به خاطر سبزینه موجود در یونجه بسیار مؤثر است.
▪ فشار خون
مصرف مداوم عصاره یا کپسول آلوئهورا باعث کنترل و تنظیم فشار خون میشود. همچنین این گیاه در کاهش ریزش مو مؤثر است و در درمان التهابهای پوستی ناشی از اشعه ایکس مفید است که در بسیاری از لوسیونها، شامپوها و وسائل آرایشی استفاده شایانی دارد.
گل فریزیا
مشخصات گياهي :
فريزيا گياهي است علفي، پيازي و بومي افريقاي جنوبي كه در گلكاري از نظر توليد گل بريده اهميت بسياري دارد. ارتفاع گياه 30 تا 60 سانتيمتر و طول ساقه گل دهنده به 15 تا 32 سانتيمتر ميرسد. گلهاي آن معطر، قيفي شكل، به طول 5ـ 2 سانتيمتر در رأس ساقه مجتمع هستند و به رنگهاي بسيار متنوع و زنده مانند: زرد، قرمز، آبي و بنفش، صورتي و غيره ميباشند. برگهاي فريزيا راست و شمشيري و سبز رنگ است. پياز اين گياه توپر به شكل گلابي و به صورت ساقه زيرزميني است.
زمان گلدهي :
اغلب فريزياها در زمستان يا اوائل بهار گل ميدهند. با استفاده از ارقام متنوع و روشهاي مختلف كشت (كشت معمولي ـ تابستانه ـ ديررس ـ زودرس) ميتوان تمام سال گل به بازار عرضه نمود.[Only registered and activated users can see links]
نيازها :
اين گياه در شرايط آفتابي يا كمي سايه رشد ميكند خاك مناسب براي كشت آن بايد داراي زهكشي خوب باشد ميتوان از مخلوط خاك برگ و تورب و ماسه و كود كاملاً پوسيده استفاده كرد. لازم است آبياري در فصل گلدهي به طور مرتب انجام گيرد و خاك مرطوب باشد و چنانچه در گلخانه كاشته شدهاند هواي آن بهطور مرتب تهويه شود. موقعي كه شاخ و برگ گياهان پژمرده و خشك شدند آبياري قطع ميگردد.
كاشت و ازدياد :
كاشت بذر در بهار يا پاييز ـ چون پوسته بيروني بذور اين گياهان نسبتاً سخت است بايستي قبل از كاشت به مدت 24 ساعت آنها را در آب خيس نمود. بذور را بطور خطي در گلخانه ميكارند، فاصله خطوط از هم 15 ـ 12 سانتيمتر، عمق كاشت 5ـ 4 ميلي متر و فاصله بذور 5/2 سانتيمتر ميباشد و روي آنها را با تورب الك شده ميپوشانند. حرارت گلخانه 20ـ 10 درجه سانتيگراد ميباشد و در موقعي كه برگها بهطول 6ـ5 سانتيمتر رسيدند حرارت گلخانه را پايين ميآورند هواي گلخانه نيز بايد مرتب عوض شود. بذور را ميتوان در جعبه كاشته و سپس نشاء كرد.
كاشت پيازچه :
پيازچه ها در اطراف پياز مادري بهوجود ميآيند آنها را جدا كرده در محل خشكي تا استفاده در فصل جديد انبار ميكنند. پيازها را به فاصله 10 ـ 5 سانتيمتر و به عمق 5 سانتيمتر ميكارند. چهار روش براي پرورش اين گياهان مي توان بهكار برد.
1ـ كشت معمولي ـ پيازها را در پاييز در گلخانه سرد مي كارند. بايد مواظب بود كه زمستان يخ نزنند وحرارت از 13 درجهسانتگراد بالاتر نرود بدين طريق گلها در اسفند ماه ظاهر ميشوند.
2ـ كشت تابستانه ـ پيازها را در ارديبهشت ماه در هواي آزاد ميكارند. گلها از تير تا شهريور ماه ظاهر ميشوند.[Only registered and activated users can see links]
3ـ كشت ديررس ـ پيازها را بين ماههاي مهر تا فروردين در گلخانه سرد مي كارند و در ارديبهشت و خردادماه گلها ظاهر ميشوند.
4ـ كشت زودرس ـ پيازها را بين ماههاي ارديبهشت و اواخر مرداد ميكارند و در شهريور ماه چنانچه لازم باشد روي كرتها شاسي قرار ميدهند گلها از مهر تا آذر ماه ظاهر خواهند شد. فاصله بين از بين رفتن گلها و خارج كردن پيازها از زمين در حدود 6ـ 5 هفته مي باشد.
معرفي گونه ها و واريتهها :
حدود 20 گونه از اين گياه پيازي به خاطر رنگ آميزي و عطر گلهاي آن پرورش داده ميشود.
امروزه بيشتر فريزياها از دورگ گيريهاي پي در پي بين گونه بدست آمدهاند. از گونههاي مهم ميتوان به موارد زير اشاره نمود.
F. alba syn . F. lactea, F.tefracta- در اواخر زمستان و بهار گلدهي دارد. طول ساقه گلدهنده 30 ـ 20 سانتي متر است و گلهاي سفيد رنگ آن 8ـ 5 سانتيمتر طول دارند.
F. armstrongii - طول شاخه گل دهنده 30 سانتيمتر و گلهاي صورتي رنگ آن 5/3 ـ 3 سانتيمتر با پايههاي زردرنگ ميباشد.
F. 'Everett' -پيازها در زمستان و بهار گل دارند و گلهاي قرمز مايل به صورتي رنگ آن 5/2 ـ 5/1 سانتيمتر طول دارند.
F. Rijnveld’s yellow - اين گونه مشابه F. armstrongii بوده ولي گلهاي آن درشت تر و زرد رنگ هستند.
F. 'white Swan' - گلهاي بسيار معطر سفيد با دهانه كرم رنگ دارد.
F. 'yellow River' - گلهاي معطر آن به رنگ زرد روشن و بطول 5/2 ـ 5/1 سانتميتر است.[Only registered and activated users can see links]
F. occidentalis - F. fergusoniae - F. × kewensis syn. F.× hibrida --اين گونه داراي واريته هاي زير ميباشد :
داراي گلهاي ارغواني روشن با وسط سفيد 'Apolheose'
داراي گلهاي زرد 'Aurora'
داراي گلهاي سفيد 'Ballerina'
داراي گلهاي آبي و ياسي 'Celeste'
داراي گلهاي زرد روشن 'Buttercup'
'Elder' s Giant white'
داراي گلهاي زرد كرمي 'Fantasy'
داراي گلهاي قرمز 'Madame Curie'
داراي گلهاي ارغواني 'Romany'
داراي گلهاي صورتي 'Rose Marie'
داراي گلهاي زرد 'Souvenir'
كاربرد :
فريزياها داراي چنان بوي نافذ و تندي هستند كه حتي چند گلدان و يا شاخه بريده از گل آنها ميتواند فضاي يك اطاق را كاملاً خوشبو نمايد. اين گياهان را ميتوان به عنوان گياه خانگي نيز كشت نمود در اين صورت بايستي محل كشت ناحيه خنك و آفتابي باشد و ضمناً قبل از يخبندان گياهان حتماً به داخل آپارتمان منتقل گردند. كاشت فريزيا اغلب بهصورت تودهاي در گلخانه يا هواي آزاد صورت مي گيرد كه جهت توليد گل بريده پرورش داده مي شود.
منبع:گلهاي پيازي ـترجمه:ناصري
..