بهداشت شير در جايگاه نگهداري دام

 

شير ممكن است در مراحل مختلف توليد از جمله جايگاه نگهداري دام آلوده به ميكرو ارگانيسم هاي بيماريزا وساپروفيت شود . بهداشت دام بيشتر مشمول بهداشت جايگاه دام ميشود جايگاه دام شيري بايد مجهزو عاري از مگس وحشرات باشد محيط دامداري بايستي داراي هواي كافي تازه و مطبوع باشد همچنين داراي نوركافي و آفتاب گير باشد. اصطبل باز و نيمه بسته از نظر تهويه ونورنبايستي مشكلي داشته باشند لكن نمي بايستي كف مرطوب ونمناك باشد ورطوبت را بخوبي جذب كند.جمع آوري كود وفضولات از مهمترين عامل كاهش آلودگي ونفوذ بيماريها به دام است واين مسئله باندازه اي اهميت دارد كه بدن دام بخصوص پستان واطراف آن وكشاله ران درقسمت داخل نبايستي آلوده به كود وفضولات باشد چرا كه در شيردوشي در شستشو پستان و ايجاد آلودگي شير نه تنها كاري نمي توان انجام داد بلكه مشاهده شده كارگران با اميد آنكه آنرا شستشو داده اند سبب ايجاد آلودگي بيشتر شده اند . درجه حرارات اصطبل بايستي بين 5 تا15 درجه باشد اين مناسب ترين درجه حرارت است . البته گاو درجه حرارت 25 درجه سانتيگراد زير صفر تا 35 درجه سانتيگراد بالاي صفر را تحمل ميكند اما صرف انرژي براي گرم كردن بدن در سرما باعث كاهش شير و درجه حرارت بالا هم باعث كاهش شير ميشود. از موارديكه بايستي در نظر گرفته شود خيس بودن بدن دام در اثر بارندگي يا رطوبت محيط باعث كاهش درجه حرارت بخصوص درمقابل باد وكوران ميشود چرا كه اگر بدن دام خيس باشد در مقابل وزش باد درجه حرارت شديدا”‌كاهش مي يابد و سبب سرماخوردگي دام ميشود.

 

 

ضوابط بهداشتي جايگاه نگهداري دام

 

- كف وديواره ها بايد كاملا”‌قابل شستشو و ضد عفوني شدن باشد.

- انبار علوفه و كنستانتره بايد از محل نگهداري دام جدا باشد.

- جايگاه نگهداري دام بايد داراي نور وتهويه مناسب بوده وتراكم دام متناسب با ظرفيت جايگاه باشد.

- دامهاي بيمار بايد از گله جدا ودرمكان ديگري تا بهبودي كامل نگهداري شوند.

- كف بايد داراي پوشش سخت وصاف وغير لغزنده بوده وداراي كانال فاضلاب با شيب مناسب باشد

فيزيولوژی پستان و ترشح شير http://www.farmiran.ir/res/pages/sakhtemane%20pestani.jpg

 

 

پستان يك غده برون ريز است که شیر تولید شده توسط کیسه های درون غدد پستانی ( آلوئولها) در آن ذخیره می گردد.

درون نوك پستان مجرايی وجود دارد كه از پوست منشأ گرفته است اطراف كيسه ها را ماهيچه ها فراگرفته اند كه با تحريك پستان، منقبض شده و با فشار آوردن به مجموعه كيسه ها، شير را در مجاری شير به جريان می اندازد، در فاصله شير دوشی شير در مجاري پستان و نوك آن ذخيره می شود.

شرايط سالن شير دوشی

 

ساختمان شير دوشی شامل: سالن شيردوشی، اتاق نگهداری شير، محوطه انتظار گاوها برای ورود به سالن، اتاق نگهداری ابزار و تجهيزات شيردوشی، حمام و اتاق كارگران مي باشد. توجه داشته باشید که در کلیه قسمتهای عنوان شده مسائل زیر رعایت گردد:

- سالن شيردوشی همواره بايد تميز بوده و ظاهري مطلوب داشته باشد.

- سالن شيردوشی بايد تجهيزات لازم براي تهويه مناسب ، گرمايش و يا سرمايش را داشته باشد.

- لبه ها و گوشه هاي سيمانی بايد دارای خميدگي باشند تا حيوان آسيب نبيند.

- سطح دروني ديوارها و سقف بايد رنگ روشن داشته، قابل شستشو بوده و نسبت به ايجاد لكه مقاوم باشد.

- در شيردوشي بايد آب گرم كافي برای شستن گاوها و سالنها در دسترس باشد.

- سالن بايد نور كافي داشته باشد.

http://www.farmiran.ir/res/pages/dastgah%20shirdoshi%20sabet-%20etelaate%20gav.jpg

 

- درهاي ورود و خروج بايد استحكام كافی داشته باشند و پهنای آنها متناسب با گاوهايی باشد كه از آن عبور می كنند.

- اتاق شير بايد براحتی قابل دستيابی باشد، به آسانی تميز شود ، تهويه مناسب داشته و از امكانات سرمايش و گرمايش لازم برخوردار باشد.

- تمام قسمتهای شيردوشی بويژه اتاق شیر بايد به ترتيبی باشد كه تا حد امكان از ورود مگس و ساير حشرات به آنها جلوگيری شود.

- كف محوطه انتظار نبايد لغزنده باشد.http://www.farmiran.ir/res/pages/kharchangi-%20etelaate%20gav.jpg

معرفی دستگاه شيردوشی

 

ماشين شيردوشی بيش از هر ماشين ديگري در گاوداری كاربرد دارد و در صورتی كه توجه خاصی به آن شود می تواند نقش بسزايی در كسب درآمد مزرعه داشته باشد. پايه و اساس ماشينهاي شيردوشی براساس حركت شير از پستان بسوي تانكر جمع آوري شير با حداقل خطر به سلامت دام مي باشد. علاوه بر این ماشينهای شيردوشی می توانند در کنترل و یا ایجاد بیماری ورم پستان و همچنین كيفيت شير نقش بسزايی داشته باشند.

واحد دوشنده شامل قسمتهای زير می باشد:

 

1)چهار فنجان پستانی كه هر كدام شامل يك روكش، يك لاينر قابل انعطاف ، يك لوله كوتاه ضربان (پالسيشن) و يك لوله كوتاه شير می باشد.

2) يك خرچنگی

3)يك لوله بلند شير

4) يك لوله بلند ضربان (پالسيشن)

شيردوشی صحيح

 

نکات مهم در این زمینه به شرح زیر هستند:

- دست شيردوش مي تواند باكتري را از يك گاو به گاو ديگر انتقال دهد. بنابراين ضدعفوني و شست و شوی مرتب دستها با آب و صابون در خلال شيردوشی الزامی است.

- لباس كاركنان شيردوشی همواره بايد تميز و پاكيزه باشد.

- كوتاه كردن موهای بلند روی شكم ، پستانها و قسمت عقب حيوان برای تميز نگهداشتن سيستم پستانی و شير الزامی است.

 

مراحل شیردوشی

 

 

1- شستن پستان

شستن پستان به دو هدف انجام می شود:

الف) از بين بردن كثافات.

ب) تحريك پستان برای آزاد سازی شير.

 

2- خشك كردن

استفاده از حوله هاي كاغذی يكبار مصرف توصيه می شود.

 

3- بازديد شير قبل از دوشش

- تشخيص گاوهای مبتلا به ورم پستان ( مشاهده دلمه ، در اين صورت به تكنسين خبر دهيد.)

- خارج كردن باكتريهای نوك پستان

- تحريك پستان و آماده سازی برای دوشش

 

4- اتصال واحد شيردوشی (خرچنگی ) به پستان

- نوك پستانها قبل از وصل دستگاه بايد خشك و تميز باشند.

- لوله شير حد فاصل بين خرچنگي و كاسه پستانك می بايست به حالت S نگاهداشته شود تا از ورود هوا به داخل سيستم جلوگيری بعمل آيد.

- كلاهكها بايد بدقت روی پستان قرار گيرد.

تذكر مهم: حداكثر 1 دقيقه بعد از شستن پستان خرچنگی بايد وصل شود. (در غير اين صورت به دليل كم شدن هورمون آزاد كننده شير، شير كمتری خارج خواهد شد.)

http://www.farmiran.ir/res/pages/shidoshi-%20etelaate%20gav.jpg

5- بازديد

- كاسه سرپستانها نبايد قسمت انتهايی سرپستان را به داخل فرو برد.

- دوشش بايد با سرعت و بدون وقفه انجام پذيرد.

 

6- جدا كردن خوشه شيردوشی از پستان

- براي جدا كردن دستگاه شيردوشی،سوپاپ خرچنگي را بطرف بيرون بكشيد. در اين حالت هوا داخل فضای بين پستانك و كاسه پستانك وارد شده و در نتيجه خلاء از ميان رفته و خوشه شيردوشی از پستان جدا مي شود.

- بايد توجه داشت كه پستان كامل دوشيده شود (با نگاه كردن به جريان شير در لوله های انتقال شير و كوچك و شل شدن پستان).

- زمان شيردوشی نبايد زياد طولانی شود زيرا به بافت ظريف پستان آسيب رسانده و موجب ورم پستان می شود.

 

 

7- ضدعفونی پستان

ضدعفونی با ماده ضدعفونی مناسب باید انجام شود که با اين عمل پوست نوك پستانها نرم مي شود.

به دليل باز بودن مجرای پستان در حدود نيم ساعت بعد از شيردوشی، خطر آلودگي پستان با ضدعفونی كاهش مي يابد همچنین ضدعفونی نوك پستان در زمان خشكی نيز بسيار مؤثر است.

در روش اسپری سرپستان، لازم است دوبرابر مواد استفاده شود تا نصف كارايی خوب را داشته باشد.

 

 

 

منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )