آرتیشو ( کنگر فرنگی ) Artichoke
آرتیشو ( کنگر فرنگی ) Artichoke
نام علمی Cynara scolymus
آرتیشو گیاه بومی مناطق مرکزی مدیترانه است ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط معتدل دنیا کشت یم شود .
رومی ها در حدود 2000 سال پیش این گیاه را پرورش می دادند و بعنوان سبزی در سالاد استفاده می كردند .
آرتیشو در قرن شانزدهم در انگلستان و فرانسه برده شد و سپس در قرن نوزدهم در آمریکا کشت شد . اکنون کالیفرنیا و سواحل اقیانوس آرام مرکز کشت آرتیشو می باشد .
کلمه Artichoke از کلمه ایتالیایی Articicco مشتق شده که بمعنی میوه کاج می باشد و آرتیشو هم مانند میوه کاج است .
آرتیشو برای رشد احتیاج به آب و باران فراوان درد .
آرتیشو گیاهای است چند ساله درای ساقه ای راست که ارتفاع آن بحدود یک متر می رسد . برگهای آن پهن و دراز مانند برگهای کاهو است که برنگ سبز تیره است . در انتهای ساقه میوه آن که بشکل میوه کاج یا سیب فلس در است مشاهده می شود .گلبرگهای آن ضخیم و گوشتی بوده و انتهای گلبرگها ضخیم تراست که مصرف خوراکی درد .
برای خرید آرتیشو دقت کنید که برگها با نشده و سفت و سبز باشد . هنگامیکه برگهای آرتیشو قهوه ای است نشان دهنده کهنه بودن آن می باشد .
فصل آرتیشو معمولا ماههای فرودرين و دريبهشت ( آپریل و می )است .
تركيبات شيميايي:
برگهای خوردنی آرتیشو درای اینولین ، اینولاز و ماده ای تلخ بنام سینارین Cynarine می باشد .
سینارین خاصی زیاد کننده ترشحات صفرارا درد و علت صفرا بری آرتیشو داشتن این ماده است .
در صد گرم آرتیشو پخته مواد زیر موجود است :
انرژی 14 کالری
پروتئین 1/5 گرم
آب 86 گرم
مواد چرب 0/1 گرم
مواد نشاسته ای 5 گرم
کلسیم 22 میلی گرم
فسفر 40 میلی گرم
آهن 0/6 میلی گرم
سدیم 30 میلی گرم
پتاسیم 0 25 میلی گرم
ویتامین آ 40 واحد بين المللي
ویتامین ب 1 0/04 ميلي گرم
ویتامین ب 2 0/02 میلی گرم
ویتامین ب 3 0/6 میلی گرم
ویتامین ث 5/2 میلی گرم
خواص داروئي:
آرتیشو از نظر طب قدیم ایران گرم و کمی خشک است . قسمت مورد استفاده آرتیشو برگها و قسمت سوط آن است که بنام قلب آرتیشو معروق می باشد . آرتیشو :
1) کبد را تمیز و اعمال کبد را تنظیم می کند .
2)ترشح صفرا را افزایش می دهد .
3) از جمع شده چربی در کبد جلوگیری می کند و آنهایی که کبد چرب دارند بهتر است از آرتیشو استفاده کنند
4) یرقان مزمن را درمان می کند .
5) تقویت کننده بدن است .
6) موجب دفع ادرار می شود .
7) تب بر است .
8) در درمان رماتیسم موثر است .
9) یبوست های ناشی از عدم صفرا را درمان می کند.
10) در درمان ورم روده موثر است .
11) باعث دفع سنگهای کیسه صفرا می شود .
12) نیروی جنسی را افزایش می دهد .
13) کلیه و مثانه را گرم می کند .
14) گاز و نفخ معده و روده را از بین می برد .
15) باعث هضم غذا می شود .
16) بیماریهای کبدی را درمان یم کند .
17) کلسترول خون را پائین می آورد .
18) داروی لاغری است و کسانیکه می خواهند وزن کم کنند و لاغر شوند می توانند هر روز آرتیشو بخورند .
19) سرگیجه را برطرف می کند .
20) آنهائیکه گوششان زنگ می زند اگر آرتیشو را بخورند آنرا برطرف می کند .
21) مبتلایان به بیماری قند می توانند با خوردن آرتیشو قند خود را تنظیم کنند .
22) در درمان میگرن موثر است .
23) در برطرف كردن بیماری آسم اثر مفید درد .
24) نقرس را برطرف می کند .
25) آرتیشو رگها را تمیز كرده و تصلب شرائین را درمان می کند .
26) در برطرف كردن اگزمت موثر است .
27) در درمان اکثر بیماریهای پوستی اثر مفید درد .
28) سموم بدن را دفع می کند .
29) زخم های ریه و روده را درمان می کند .
30) برای جلوگیری از ریزش مو ار برگهای آرتیشو ضماد تهیه كرده و به سر بمالید .
31) برای برطرف كردن بوی بد زیر بغل عصاره برگ آرتیشو را به زیر بغل بمالید .
32) عصاره آرتیشو را اگر به بدن بمالید خارش را برطرف می کند .
33) برای رفع آب آوردن بدن از جوشانده آرتیشو بمقدر سه فنجان در روز استفاده کنید .
مضرات :
آرتیشو چون گرم است ممکن است در بعضی از اشخاص تولید سودا کند لذا بهتر است با سرکه خورده شود ضمنا طعم آرتیشو را دوست ندارند . اینگونه اشخاص اگر بخواهند از مزایای آرتیشو استفاده کننده تنطور قرص یا کپسول آرتیشو مصرف نمایند .
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )